Nazwy miesięcy i dni tygodnia

Na początku roku warto zapoznać się kaszubskimi nazwami miesięcy i dni tygodnia.

Nazwy miesięcy (pòzwë miesący):
styczeń
– stëcznik
luty – gromicznik
marzec – strëmiannik
kwiecień – łżëkwiat
maj – môj
czerwiec – czerwińc
lipiec – lëpińc
sierpień – zélnik
wrzesień – séwnik
październik – rujan
listopad – lëstopadnik, smùtan
grudzień – gòdnik

Nazwy dni tygodnia (pòzwë dniów tidzenia):
poniedziałek
– pòniedzôłk
wtorek – wtórk
środa – strzoda
czwartek – czwiôrtk
piątek – piątk
sobota – sobòta
niedziela – niedzela

Nôlepszégò na Gòdë!

W nen redosny czas
Czej zbawieniô kwiat
Wëkwitô na Gòdë
Błogòsławiąc swiat
Z serca żëczã Wama
Òb rok całi i na wiedno
Wielu brzadnëch sztërków
Cëdownégò wëkwitaniô

Do żëczbów dołącziwóm môłi gòdowi polsko-kaszëbsczi słowôrzk:

bombka – kùgla
Boże Narodzenie – Gòdë, Bòżé Narodzenié
choinka – danka
czub – czëp
Gwiazdka – Gwiôzdka
Gwiazdor – Gwiôzdór, Gwiôzdor, Gwiôzdka
kolęda – kòlãda
kolędnicy – panëszczi, gwiôzdczi
łańcuch – lińcuch
pasterka – pastórka
prezent – darënk
święta – swiãta
Wigilia – Wilëjô, Wiliô, Gwiôzdka
życzenia – żëczbë

Pomerania 12/2010

II. Uroczystość w Pelplinie (fotoreportaż Beaty Sulickiej i Michała Kossa)
III. Promocja „Pana Tadeusza” (fotoreportaż Edmunda Kamińskiego)
IV. Życzenia Akademii Kształcenia Zawodowego

2. Od redaktora
Przed nami święta Bożego Narodzenia. Gòdë – jak je nazywamy na Kaszubach. Dni oczekiwane, radosne, rodzinne, zwrócone ku tradycji, chociaż już nie w takim stopniu jak drzewiej bywało. Wystarczy sięgnąć do wspomnień osób pamiętających tamte, wcale nie tak odległe czasy, żeby przekonać się, jak bogate w zwyczaje i obrzędy były okresy bożonarodzeniowy i poprzedzający go adwent.
Na szczęście nie wszystko stracone. Święta wciąż mają swój niepowtarzalny charakter, nastrój i bogaty rytuał, chociaż bardziej niż kiedyś ujednolicony. Powoli jednak wracają niektóre dawne tradycje, jak choćby kolędnicy-przebierańcy odwiedzający wieczorami domostwa – popularna ongiś gwiôzdka (pisze o niej Andrzej Busler, przypominając stare zwëczi). Gòdë to wspaniała okazja, żeby zadbać nie tylko o to, aby miały radosny charakter, służyły pojednaniu i zgodzie, ale i utrwalały naszą regionalną tożsamość.
Edmund Szczesiak

Continue reading “Pomerania 12/2010”

Filarë zemi ks. Czaleja

Ks. Sławòmir Czalej – direktór gduńsczégò partu „Gościa Niedzielnego”, gazétnik w kòloratce, wanożnik, repòrtażista, fòtografa… Chòc zwãdrowôł wnetka całi swiat to prawie Kaszëbë są dlô niegò nôpëszniészą krôjną na swiece.
Ò ti krôjnie (chòc ni blós, bò zachôdô m.jin. do Peru) mòże przeczëtac w ksążce pt. Filary ziemi. Reportaże z Pomorza 2004-2010 jakô òstała wëdónô bez Wëdôwiznã Región z Gdinie.
W wicy jak 50 reportażach, òbwònionëch przesnôżima òdjimkama (!), czëtińc wãdrëje szlachama historie, szlachama lëdzczich kawlów – smùtnëch, redostnëch, czasã nie do ùwierzeniô…
Rôz je w Piôsznicë, Jastarni, na Głodnicë, w Pùckù… jiną razą rëszô „sztëk za naju kaszëbsczé wrëczi”… na Kòcewié. Pòtemù cygnie za òcean dze w Kanadze szukô, ë najdëje (!), Kaszëbów… A co jô wama mdã wiele pisôł: wôrt je pò ną ksążkã sygnąc!
Przepëszny darënk na gwiôzdkã! Serdeczno bédëjã!

Pòeticczé skrë

Lubòtnikóm kaszëbsczi pòézje, badéróm jãzëka ë lëteraturë, szkólnym, dzecóm, starszim, bédëjã antologiã pt. Skrë ùsôdzkòwi mòcë zrëchtowóną bez Grégòra J. Schramke. Òbjimô òna cząd 1991-2008. W ksążce nalazłë sã biogramë i wiérztë 41 autorów. Razã je w ni 250 rozmajitëch wiérztów.
Do te je zestôwk dzysdniowëch ùsôdzców, jaczi nie òstalë wparłãczony do zbiéru, słowôrzk ë alfabétny spisënk wiérztów.
Ksążkã wëdała Wëdôwizna Región z Gdinie.

Pomerania 11/2010

II. Ostatnia droga Profesora (fotoreportaż z uroczystości pogrzebowych w Luzinie) – Beata Sulicka i Michał Koss
III. Jubileuszowa Pielgrzymka Kaszubska (fotoreportaż z Ziemi Świętej) – Dorota i Bogdan Kiedrowscy
IV. Anioły cmentarne – Natalia Szulc

2. Od redaktora
Przekonywał Stanisław Wyspiański, że „listopad dla Polaków pora niebezpieczna”. Okazuje się, że dla Kaszubów groźny jest październik. Tylko w ciągu tego jednego miesiąca utraciliśmy trzy ważne postacie, które – wydawało się – na zawsze będą z nami i do naszego myślenia ciągle będą wnosić nowy zaczyn. No i nie ma ich już wśród nas, ale tylko fizycznie, bo tyle pozostawili po sobie, że nie tylko pamięć po nich nie przeminie, ale i ich wiedza, wrażliwość i doświadczenia. Tak się bowiem złożyło, że ci trzej, którzy nas nagle opuścili (w dwóch przypadkach, za co trzeba Opatrzności podziękować, w sędziwym wieku), byli ludźmi pióra.
Edmund Szczesiak Continue reading “Pomerania 11/2010”

Ne starnë ùżëwôją kùszków (an. cookies). Przezérając je bez zjinaczi ùstôwù przezérnika dôwôsz zgòdã do jich spamiãtëwaniô.