Category: Czekawòstczi

Posted on

Môłczącô miłosc

Hewò môli darënk dlô mòji bialczi Ewelinë z leżnoscë 15 roczëznë najégò zdënkù (8.11.2008 r.) 🙂

Milión miłotnëch westchnieniów
Sprzedôwô co dzéń tivi
Radio nadôwô: „I love you”
Banalną nótą brzëmi
love… love… love… love… love…

A jô bezgłosno Ce mùjkóm
Môłcząc, pò włosach Ce smùkóm
Damiąc, w remiona Ce kùszkóm
Mùlkù… bezsłowno Ce kòchóm

Milión czerwionëch serduchów
Wałama płënie z tivi
Z radia rikają: „Jô kòchóm”
W eterze miłosc grzëmi
love… love… love… love… love…

A jô bezgłosno Ce mùjkóm
Môłcząc, pò włosach Ce smùkóm
Damiąc, w remiona Ce kùszkóm
Mùlkù… bezsłowno Ce kòchóm

Teskniã pò cëchù za Tobą
Czej jesmë dalek òd sebie
Szukóm za Twòją pësznoscą
Żdając bezzwãczno na Cebie

brzëmi – brzmi; mùjkóm – głaszczę; môłcząc – milcząc; smùkóm – pieszczę; damiąc – milcząc; kùszkóm – całuję; mùlk – kochana, kochany; wałama – falami; teskniã – tęsknię; dalek – daleko; pësznoscą – pięknością; bezzwãczno – bezdźwięcznie; żdając – czekając

Mùzyka: Weronika Korthals-Tartas
Aranżacjô: Tadeusz Korthals
Nagranié: North Studio

Ùdostãpnianié ë rozkòscérzanié bez zgòdë aùtorów mùzyczi ë słów zabronioné!

Posted on

KRÒ: Żniwnô spiéwka

Hewò pòstãpnô piesniô krëjamnégò karna KRÒ (Kaszëbsczi Rock Òbrzãdowi), jakô ò XXI-wiecznym żniwienim a ‘nowòwiesczich’ lëdzach co nieco gôdô…
Ną razą KRÒ spiéwno wspòmòglo Fòlkloristiczné Karno REDZANIE.
Zdjãca do klipù nagriwóné bëlë na gbùrstwie familie Fópków. W rolë zarobialégò gbùra wëstąpil Gracjón Fópka – prôwdzëwi kaszëbsczi gbùr.

Żniwnô spiéwka

Robòtą ùbruniony
W pôlącym słunkù dnia
Złoté secze zbòżé
Przebrzëdłi kómbajnista!

Żniwienim ùmãczony
Nocą dodóm jedze
Scyrze gò witają
Szkalëją na nie lëdze

Ref.
Nowòwiesczi lëdze!
Nowòwiesczi lëdze!
Wadzą!

Żniwa ju skùńczoné
Gbùr niese Panóm w dóm
Szkalingą òbòniony
Robòtë swòji plón!

Ref.
Nowòwiesczi lëdze!
Nowòwiesczi lëdze!
Nowòwiesczi lëdze!
Wadzą!
Chcą spòkój miec a… chléb!

Plón, niesemë plón, najim Panóm w dóm, dóm, dóm, dóm…

ùbruniony – opalony, spalony przez słońce, mający zbrązowiałą skórę; secze – kosi; scyrze – psy; szkalëją – wyzywają; nowòwiesczi lëdze – nowowiejscy ludzie (ludzie z miast, którzy osiedlili się na wsiach); wadzą – krzyczą, mają pretensje; gbùr – bogaty rolnik, gospodarz; szkalinga – kłótnia, wyzywanie; òbòniony – okraszony

Posted on

Piesnie “Hobelbank” z I swiatowi wòjnë

“Hobelbank” 1918 r. (?). Zdrój: zbiorë R. Drzéżdżona

Naju òbrôzkòwô frańtówka “Kaszëbsczé nótë” je pòmiónã germańsczi zabawë, jakô w XIX stolatim rozkòscérza so pò wiela krajach, np. na Wãgrzech, w Czechach, Slowacje a nawetkã w USA. W Niemcach, Aùstrie a Stanach znónô je jakno SCHNITZELBANK abò HOBELBANK.
Na frańtówka mô setczi, jak nie tësącé, wariantów a wariacjów. Wëzwëskiwónô je chòcbë jakno piesniô do nôùczi jãzëka, dzecnô zabawa, wieselnô jigra, w reklamie a téż w propagańdze.
Tuwò czile propagańdowëch wariacjów piesnie “Hobelbank” z I swiatowi wòjnë (1914-1918).

„Lustige Blätter” (2. Kriegs-nummer), nr 33, Berlin 1914, s. 45.
Zdrój: digi.ub.uni-heidelberg.de
„Lose Blätter. Beilage zur Kriegszeitung der 4. Armee”, nr 69, 17 September 1916.
Zdrój: digital.staatsbibliothek-berlin.de

Wòjnowi “Schnitzelbank” ùklôdalë téż żôlnérze. Hewò jeden przëtrôfk, co mie so ùdalo nalezc:

Erinnerungsblatter deutscher Regimenter Chemalige Kgl. Sachs. Armee, Dresden 1927, s. 47-48.

Amerikónowie nie bëlë nick gòrszi, a w 1917 rokù swòjã wersjã ùlożëlë 🙂
Nalézc jã móże na starnie HOOVER INSTITUTION


Posted on

Pióro Grifa

Stanica Zrzeszińców

Pióro Grifa

Dëchë przódków najich
Zaczarzoné w ptôchë
Dôwné piesnie spiéwią –
Pòmión je roznôszô
Bez jezora mòdré
Bez lasë a górë
Bez bôłtowé wałë
Wësok pònad blónë

Ref. Nie zdżiniemë pòkąd
Bãdzemë wcyg pisac
Z bùchą naju dzeje
Òstrim piórã Grifa

Gwiôzdë nasze gasną?
Zdżinąc marno mómë?
Nié! Tak bëc ni mòże –
Më sã nie pòddómë!
Chòc czas naju krëchi
Smãtk wkół nimòc seje
Mdzemë żëc tak długò
Pòkąd pamiãc żëje

Ref. Nie zdżiniemë pòkąd
Bãdzemë wcyg pisac
Z bùchą naju dzeje
Òstrim piórã Grifa

Chcemë tedë spiewac
Hej, drëszczi a drëszë
Niech pò całim swiece
Rodnô nóta niese
Farwné zwãczi Kaszëb
Co z serc całi mòcë
Spiéwómë òtrokóm
Më – stolemów dzecë

Ref. Nie zdżiniemë pòkąd
Bãdzemë wcyg pisac
Z bùchą naju dzeje
Òstrim piórã Grifa

Tekst pùblikòwóny w cządnikù “Stegna” nr 2/2023, s. 24

Z tegò co wiém, ju pisze so do negò tekstu mùzyka – premiera mô bëc na jeséń 2023 r.

zaczarzoné – zaklęte; pòmión – echo; mòdré – niebieskie; bôłtowé wałë – bałtyckie fale; blónë – chmury; pòkąd – dopóki; z bùchą – z dumą; zdżinąc – zginąć; rodnô – narodowa, rodzinna; farwné – barwne, kolorowe; zwãczi – dźwięki; òtrokóm – tu: następnym pokoleniom

Posted on

Krãc sã, krãc…

Krãc sã, krãc… to frańtówka napisónô apart na 20. KRANCBAL rëchtowóny w lëpińcu bez Mùzeùm Pùcczi Zemi w Gbùrsczi a Rëbacczi Chëczi w Nôdolim.

Żlë Waju na frańtówka krãcy, a nóżka sã do tuńca rwie, to pùszczôjta jã w tuńc… pò jinternétowi sécë 🙂

Grają ë spiewają: ABSOLWENCI
Mùzyka: Tadeusz Korthals
Tekst: Róman Drzéżdżón


Krãc sã krãc

Kapela nóm dzysô grô
Nóżka sã do tuńca rwie
Czej mùzykã z binë czëc
Të sã krãc – bal mùszi bëc!

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc
Krãc sã krãc – kapela rżnie
Krãc sã krãc – to kùsa dô
Krãc sã krãc – bal dzysô je!

Czej wëpijem’ piwa zbónk
Zjémë szmùltu całi grónk
Tej bãdzemë mielë mòc
Bë sã krãcëc całą noc

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc…

Białczi, chłopi pòjta w tuńc
Jesz zabawë nie je kùńc
A czej mdzemë mielë dosc
Zażëjemë bruny proszk

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc…

Brutczi słodczé są jak miód
Knôpi fòrszni – nie są “dót”
A czej “pãknie” piąti zbónk
Dzys niejedna… zgùbi wiónk

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc…

Z binë lecy nóta ta
Ómpa, ómpa, ómpa paa
Chcemë sã zakrãcëc fëst
A zaspiewac prosti tekst:

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc…

bina – scena; szmùlt – smalec; białczi – kobiety, żony; bruny proszk – tu: tabaka; brutczi – panny na wydaniu; knôpi – chłopcy; fòrszni – przystojni; dót – martwi

Posted on

Rogarstwò w Rzucewie

Òd czerwińca do gòdnika 2022 rokù w Osadzie Łowców Fok w Rzucewie warałë ROGARSCZÉ WARKÒWNIE, jaczich méstrã a prowadnikã bél rogòwnik ze Starzëna, Jan Drzéżdżón – wiôlgô pòdzãka dlô Niegò za pòdzelenié so wiédzą ò tobace a robienim różków.
Wiôlgô pòdzãka dlô wszëtczich ùczãstników: Marilë, Bòżenë, Agnieszczi, Patricje, Kamilë, Piotra, Zbiszeka, Maceja, Michała, Òleka, Piotra, Tadeka, Mireka a Czareka, jaczi zrëchtowalë wiele pësznëch rzeczi z rogù, co òczë ceszą a za wicy szmakają (zdrzita na òdjimczi, jaczé cëda móże z rogów zrobic!).
Wiôlgô dzãka dlô Wiesławë a Piotra z Osady za wszëtką pòmòc a wspiarcé.
Wiôlgô pòdzãka dlô Pawła z Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzeszeniô za wëmëslenié nëch warkòwniów a dozér nad tim projektã.
Wiôlgô dzãka wszëtczim, co bëlë w nen projekt zaangażowóny!
Na warkòwnie dëtka dalo Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.
Në cëż, do ùzdrzeniô na jarmôrkach!
A jak Wama malo slów ò nëch warkòwniach, to przeczëtôjta wiérztowóné sprawòzdanié napisóné bez Mireka Zabòrowsczégò: 

ROGARSKIE WARSZTATY W RZUCEWIE

Raz 14 się spotkało
Tabakierki robić chciało
	Gdy się pytam, nikt nic nie wie
	A to przecież jest w Rzucewie!
Skansen piękny i widoki
Tam łowili kiedyś foki
	Pani Wiesia w progu wita
	Skąd jesteście? – wszystkich pyta
Do każdego z nas się śmieje
Ciepłym serce od niej wieje
	Chodźcie do mnie – nam powiada
	Pana Jana zapowiada
Romek z tatą coś dźwigają
Tam te rogi dla nas mają
	Najpierw była prezentacja
	Co i kiedy, skąd dotacja
Była książka, nawet zdjęcia
Nim zaczęły się zajęcia
	Skąd te różki i tabaka
	I historia tego taka?
Jak to kręcić w tej dënicy?
Jan nam powie w tajemnicy
	Jak tobacznik zrobić trzeba?
	Nie z każdego to jest drzewa
Kręcić w lewo, może w prawo?
Czy nam będą bili brawo?
	Czy to tajemnica wielka?
	Po co z boku ta butelka?
Wszystko nam wytłumaczono
Bo od wieków się uczono
	Gdy tabaka jest utarta
	Bez tabakiery – nic nie warta
Skąd ten pomysł na warsztaty
Romek chyba wziął od taty
	Zakupili papier, kleje
	Denaturat też się leje...
Trzy imadła i szlifierki
Młotki, nawet kombinerki
	Było tego coś tam jeszcze
	Bo widziałem nawet kleszcze
Ściski, wiertła i wiertarki
Wszystko było dobrej marki
	Najpierw krawat był zrobiony
	Srebrnym gryfem ozdobiony
Z biżuterii to różności
Wszystko z rogu a nie z kości
	Była tabakiera – dóza
	To ta mała, ta nieduża
Robiliśmy też i stożek
A na końcu gięte w rożek
	Zaczęliśmy w wielkim strachu
	Nikt nie robił z nas w tym fachu
Było cięcie, wyginanie
Później to nad ogniem grzanie
	Do imadła się wkładało
	Aby później kształt swój miało
A najgorsze to polerka
Jak nie ręcznie, to szlifierka
	Szlifuj jeszcze, do połysku!
	Rób tak długo, aż do błysku!
To janowe są wskazówki
Nie ma czasu na wymówki!
	To ma dobrze być zrobione!
	Będzie gryfem ozdobione!
Tu za dużo, tu za mało!
Tutaj wiertło przeleciało
	Teraz klejem to potraktuj
	Potem ze mną się skontaktuj
Takie Jan miał zastrzeżenia
Do wyrobów i ich robienia
	Tak nas wszystkich wciąż pilnował
	I swym wzrokiem obserwował
Nas turyści odwiedzali
Co robicie? – się pytali
	Byli dla nas bardzo mili
	Nawet zdjęcia nam robili
Telewizja też bywała
Nam pytania zadawała
	Kawa, ciasto było blisko
	Robiliśmy i ognisko
Ni to obiad, ni kolacja
Jedna wielka integracja
	Tyle spotkań razem było
	To nam życie umiliło
Jak rodzina taka mała
Bo coś z rogów robić chciała
	A kto chodził na warsztaty? –
	Romek się zapytał taty
Piotr, Agnieszka i Kamila
Tadzio z Bożeną, Mirek i Maryla
	Olek, Zbyszek oraz Czarek
	Michał, Maciek drugi Piotrek
To, że wiersz ten napisałem
Już od dawna tego chciałem
	Już pisałem – dla zabawy
	Lecz chowałem do szuflady
Dzisiaj jedno chcę powiedzieć
I musicie o tym wiedzieć
	Że nieważne wiek czy lata
	Gdy twa wiedza jest bogata
Gdy masz talent i pomysły
I odkrywasz szóste zmysły
	Ważne, że dzielimy się z innymi
	Z osobami tu nowymi
Nie wiem też, czy o tym wiecie
A to jest na całym świecie
	Że tę wiedzę, którą mamy
	A czasami tak trzymamy
Kto ją ma i jej nie schował
Bo ją PAN BÓG podarował

Dali lopk òdjimków:

– Halo, halo…
– Cëż wa tã robita?
– Kò różczi doch! Chcemë le…
Continue reading “Rogarstwò w Rzucewie”
Posted on

KRÒ: Zajc 2020–2021

Hewò stôro-nowi, pandemiczno-kąsk pòliticzny, zajcowò-jastrowi sztëczk krëjamnégò karna KRÒ (Kaszëbsczi Rock Òbrzãdowi):

Zajc 2020-2021

Sedzy zajc pòd czerzã w larwie
Zajiscony w wôżny sprawie.
Cëż to bãdze?! Cëż to bãdze?!
Rozniesc jajów nie je w sztãdze.

A ja jej, a ja jej,
            latos nie mdze
                        farwnëch jôj!

Òbleczony w mòro farwë
Tacą sã szandarzë wszãdze
Fùl robòtë mają rãce
Mańdat za mańdatã pãcô

A ja jej, a ja jej,
           latos nie mdze
                        farwnëch jôj!

Temù zajc, bë mógł w swiat jic
Flot zaPiSôł…
            flot zaPiSôł…
                        flot zaPiSôł sã do PiS

A ja jaje, a ja jaje
      nié le w Jastra
            taczé jaje!

Dëgù, dëgù, pò dwa jaja
A chto nie dô tegò prajã!

Posted on

Gôdczi Mòrza karna KRÒ

Karno KRÒ (Kaszëbsczi Rock Òbrzãdowi) wcyg nagriwô… Hewò piesniô „Gôdczi Mòrza” apart nagrónô na platkã „Do Mòrza”, jaką zrëchtowelë Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié a Radio Gdańsk. Zadrzi TUWÒ a TUWÒ
Teledisk zrealizowôl Piotr Zatoń na spòdlim sztëczków z filmù „Historie w sieci zaplatąne”.

Na youtubòwim karnylu karna KRÒ mòże jesz nalezc: Cyberkòlãda, Zjazdowé Nótë a Scynanié Kani.
A z tegò, co je wiedzec, to jesz nie je kùńc jich mùzyczi…

Posted on

Gwiżdż z Kamińcë Szlachecczi

Gwiżdż z pòmòcnikã w Kamińcë Szlachecczi, òdjimk: Angelika Szulfer

Na Kaszëbach na Wilëją darënczi dzecóm dôwô pòstacjô zwónô: Gwiôzdór, Gwiôzdka, Pani Gwiôzdka abò Panëszka. Przódë lat, w niejednëch môlach Kaszëbsczi, ju w adweńtowi czas, dodomë nawiedzywôl krëjamny Gwiżdż, chtëren zapòwiôdôl gwiôzdkã.

Dzysdnia Gwiżdża z pòmòcnikã mòże jesz pòtkac w Kamińcë Szlachecczi (gmina Stãżëca). Chòdzą òni tidzéń przed Wilëją pò dodomach, spisëją jaczé darënczi domôcy chcą dostac, a sprôwdzają czë wszëtcë są grzéczny.

Hewò tak ò ti pòstacji pisôl Andrzéj Bùkòwsczi:
Drugim zwiastunem zbliżania się świąt jest Gwiżdż albo Gwizd, jakaś tajemnicza postać, która w ciągu ostatnich kilkunastu dni Adwentu niepostrzeżenie chodzi wieczorami, skrada się pod okna. Nadsłuchuje, czy dzieci są grzeczne i przeciągle gwiżdże, wzbudzając postrach i zapowiadając w ten sposób, że niedługo, „gwiazdki” zaczną chodzić.
Zwyczaje kaszubskie w czasie Bożego Narodzenia, w: „Kaszuby”, nr 12/1936, s. 1.

Zôs Bernat Zëchta dôl taczi òpisënk:
Gwiżdż 1. ‘przewodnik oprowadzający gwiôzdkã i oznajmiający jej przybycie dzwonkiem lub gwizdaniem’
W Wygodzie i Chmielnie już trzy dni naprzód, w Żurominie nawet tydzień przedtem gwiżdż òbchòdzy wies i gwizdaniem na piszczówce zapowiada odwiedziny gwiôzdczi, po czym wchodzi w dom i spisëje domôcëch ‘domowników’, szczególnie zaś dzecë. Zamiast ołówkiem posługuje się długim patykiem, skąd powstało tam przysłowie o kimś, kto niewyraźnie pisze: Ten tak pisze jak gwiżdż. Gwiżdż opuszczając chatę m.in. upomina starszëch, czyli rodziców (Wygoda):
A të òjcze, matkò, dzecë bróń,
Bò tu przińdze straszny kóń,
Bãdze skôkôł i wëwijôł,
I te môłé dzôtczi pòzabijôł!
(…) Strój gwiżdża bywa różny. Najczęściej gwiżdż je òblokłi w kòżëch wëwrócony na rãbë, na głowie mô kapelusz, a w garscë trzimô krëkùlëcã.
Słownik gwar kaszubskich…, t. I, s. 395-6.

Za òdjimk a wiadla dzãkùjã Angelice Szulfer. A jak jesz ni môta pòdarków, tej wôrt kùpic co kaszëbsczégò z ji krómù FARWA.

Ne starnë ùżëwôją kùszków (an. cookies). Przezérając je bez zjinaczi ùstôwù przezérnika dôwôsz zgòdã do jich spamiãtëwaniô.
Czëtôj wicy (PL) Rozmiã