Miłotny duet

Czej jesta zakòchóny, tej wôrt swòjémù mùlkòwi co zaspiéwac. Mòżeta to téż zrobic w duece, tak jak Werónika Kòrthals-Tartas ze swòjim slëbnym Łukaszã, chtërny nagrelë miłotną spiéwã pt. Wcyg òd nowa.
Teledisk mòżeta òbezdrzec na starnie Weróniczi w dzélu teledisczi. Żlë chto chce naùczëc sã słowów na pamiãc naléze je na starnie autora tekstu Tómka Fópczi.

Pomerania 2/2011

II. Verba Sacra – fotoreportaż Edmunda Kamińskiego
III. Gdinia na stôrich kartach
IV.Reklama SKM

1. Spis treści

2. Od redaktora
Po dwudziestu latach zniknął z anteny TVP Gdańsk program „Rodnô zemia”. Stworzyła go dziennikarka, pisarka i działaczka Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Izabella Trojanowska, a kontynuowali to dzieło jej wychowankowie: Artur Jabłoński i Eugeniusz Pryczkowski. Gdy pierwszy z nich objął stanowisko starosty puckiego, przez kolejne lata magazyn przygotowywał ten drugi.
Mimo niezłych wskaźników oglądalności (która także w telewizji publicznej jest bożkiem), program nie był w ostatnich latach hołubiony przez władze gdańskiego ośrodka. Przeciwnie – ograniczano minuty emisji, zmieniano godziny nadawania, a nawet audycję zawieszano. Aż wreszcie znaleziono sposób, aby ją wyrugować z ramówki. Wykorzystano fakt, że Eugeniusz Pryczkowski, startujący w ubiegłorocznych wyborach samorządowych, wszedł do Rady Powiatu Kartuskiego. Uznano, że redagowanie przez radnego programu w telewizji publicznej, która ma patrzeć władzy na ręce, oznaczałoby konflikt interesów. Continue reading “Pomerania 2/2011”

Lëteratura na miotlëcë

Wëdôwizna Region z Gdinie ògłoszëła lëteracczi kònkùrs na szpòrtowné òpòwiôdanié tikającé sã czarowniców! Tej, chto le czëje w se czarowną mòc, niech chwacy za miotł… pióro, a napisze jaczi czarowny dokôz.
Wicy wiadłów nalézeta na starnie Wëdôwiznë Region.

Natchnieniô mòże szukac chòcbë na wëstawie pt. Diabły w kulturze Kaszub, jaczi òtemkniãcé mdze 15 gromicznika (wtórk) ò gòdz. 5 pp w Mùzeum Kaszëbskò-Pòmòrsczi Pismieniznë ë Mùzyczi w Wejrowie.

Mòjn

Czekawim a kąsk zabëtim słówkã stosowónym bez Kaszëbów na przëwitanié je:

MÒJN
(czët. mojn, bez labializacje)

co znaczi tëli co witóm, dobri dzéń, czesc.
Słówkò pòchôdô z frizyjsczégò a ùżiwóné je na nordze Niemców, pôłniowi Danie a nawetka w Finlandëji.
Dobrëch pôrã lat temù nazôd czuł jem je w Stajszewie, a terôzka przëbôcził mie ò nim mój znajemny.
Czuł chto z waju jak lëdze witają sã MÒJN? Dôjta znac.
Kąsk wiadłów ò nym słówkù nalézeta tuwò.

Pòdskôcanié Pòeticczima Skrama

W czwiôrtk 3 gromicznika, w Klubie Jaś Kowalski w Bëtowie, bëła promòcjô antologie kaszëbsczi pòezje Skrë ùsôdzkòwi mòcë zrëchtowóny bez Grégòra Schramke, chtërnégò równak nie bëło, bò wcyg jesz sedzy w Szkòcëji.
Zala nafùlowónô bëła gòscama, chtërny mielë leżnosc zapòznac sã z dzysdniową kaszëbską pòezją a jeji ùtwórcama. Prôwdac nie wszëtczima, jaczich wiérztczi są w antologie, le z szescoma. Swòje dokôzë „na żëwò” zaprezeńtowelë Jida Czajinô, Alicjô Dzerżôk (z dodomù Scziba), Wacłôw Pòmòrsczi, Tómk Fópka a Róman Drzéżdżón. Pòécë nié le pòdskôcalë słëchińców pòeticczima skrama, ale téż òpòwiôdelë ò se ë swòjim pisarstwie. 
Zéńdzenié zòrganizowelë part KPZ z Bëtowa ë Wëdôwizna Región z Gdinie, jakô antologiã wëdała.

Continue reading “Pòdskôcanié Pòeticczima Skrama”

Hélsczé piesczi

Pewno sami mieszkańcy Półwyspu Helskiego urobili od kaszubskich nazwisk, które są bardzo popularne w Chałupach, Kuźnicy, Jastarni i Borze nazwy psów rasowych. Są to:

BÙDZYSZTERIER
KĄKÒLSPANIEL
ROTAWAJLER

Jak to się mówi: Bùdzyszów, Kąkòlów, Rottów na Hélu* jak psów… podobnie jak Kowalskich i Nowaków w Polsce.

* tu w znaczeniu: Półwysep Helski

Psalmë pò kaszëbskù

W pòniedzôłk, 24 stëcznika, bëlë më z mòją białeczką na VIII edicje Verba Sacra w Wejrowie. Danuta Stenka ną razą czëtała wëjimczi z Knédżi Psalmów przedolmaczoné z hebrajczégò na kaszëbsczi bez òjca Adama Riszarda Sykòrã.
Słowù towarzëła mùzyka w wëkònanim Weróniczi Kòrthals – spiéw, Mikòłaja Trzasczi – saksofón, Òlo Walicczégò – kòntrabas, Kùbë Staruszkewicza – perkùsjô ë Cezarégò Pôcórka – akòrdión, chtëren skòmpònowôł wszëtczé dokôzë, jaczé ùsadzoné òstałë w jazzowò-żëdowsczich klimatach (prôwdac nie mòjich, ale lëdze z chtërnyma jem gôdôł, òsoblëwie mùzyce, bëlë nią zaczarzony).
Mie nôbarżi widzôł sã drëdżi sztëczk pt. Zadrżyjcie i rozważcie, a slédny Błogosław duszo moja Pana, w jaczim spiéw Weróniczi (chòc widzy mie sã, że nie pòkôzała wszëtczich swòjich mòżlëwòscy – ti òpinie nie bierzta na pòwôżno, bò nie jem znajarzã mùzyczi) sparłãczony béł z recytacjama Danutë Stenczi.
Wejrowskô Kòlegiata zafùlowónô bëła lëdzama, jaczi przëjachalë nié le z Kaszëbsczi, ale téż z jinëch nórcëków Pòlsczi. Më sedzelë w westrzódkù kòscoła ë tã kąsk lëchò bëło czëc czëtanié Stenczi. Gwës ti z przódkù czëlë lepi…
Do ùzdrzeniô na kaszëbsczi Verba Sacra za rok.

Pomerania 1/2011

Okładka II. Zjazd Delegatów ZKP – fotoreportaż Beaty Sulickiej i Michała Kossa)
Okładka III. Młodi ambasadarowie regionu – òdjimczi archiwùm KS Pòmoraniô
Okładka IV. Zëma na Nordze – òdjimczi Édmùnd Kaminsczi

1. Spis treści

2. Edmund Szczesiak. Od redaktora
Przeżyliśmy w „Pomeranii” trudny rok. Podobno jesteśmy, jako kraj, rajską wyspą na wzburzonym oceanie kryzysu, ale słowa pocieszenia dochodzące z wysokich pięter jakoś nie do końca znajdują potwierdzenie na samym dole.
W roku, który minął, po raz pierwszy od lat nie otrzymaliśmy na „Pomeranię” ani grosza z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Budżet resortu został ponoć poważnie okrojony, no i dla nas nie starczyło.
Czytelnicy zapewne nie odczuli, że mieliśmy w ubiegłym roku prawie o połowę mniejsze fundusze niż w poprzednich latach. I tylko my w redakcji (półtora człowieka) wiemy, jaki był tego koszt. (Dziękuję w tym miejscu za nieocenioną pomoc okazaną przez Sławomira Cholchę i Janusza Kowalskiego, którzy bezinteresownie podjęli się korekty „Pomeranii”).
„Ja się wcale nie chwalę” – że zacytuję fragment piosenki wykonywanej przez Jerzego Stuhra – ale wymyśliłem sposób na kontynuowanie wydawania „Pomeranii”. Paradoksem było to, że na dodatki do naszego miesięcznika – edukacyjny i literacki – mieliśmy więcej pieniędzy niż na podstawową „Pomeranię”. Tajemnica tkwi w tym, że owe dodatki w języku kaszubskim dotuje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, które ma w swym budżecie fundusze na wspieranie czasopism mniejszości narodowych i w języku regionalnym (czyli kaszubskim, innego bowiem o tym statusie w Polsce nie ma). Pomysł polegał na tym, żeby również w głównej „Pomeranii” wprowadzić większą liczbę stron w języku kaszubskim. Rezultat jest taki, że najbliższy rok przetrwamy. I pewnie następne lata również.
Ten numer jest już ukształtowany wedle nowych zasad. Nie dokonała się żadna wielka rewolucja, ale zmiany, oczywiście, nastąpiły. Najważniejsza to ta, że niektóre teksty ukazują się w dwóch wersjach językowych. W części „Pomeranii” powtarzają się więc te same treści, ale za to wzrosła liczba stron.
A główne pożytki z tej innowacji – mam nadzieję – będą takie, że przyczyni się ona do pogłębienia znajomości kaszubskiego, a ponadto w jeszcze większym stopniu niż dotąd „Pomerania” będzie stanowić źródło materiałów do nauki języka kaszubskiego w szkołach. Continue reading “Pomerania 1/2011”

Òpòwiédz mie bôjkã

W gòdnikù 2010 rokù, starą Nadbôłtowégò Ceńtrum Kùlturë we Gduńskù, wëszła drëkã pësznô ksążeczka z 13 kaszëbsczima bôjkama pò kaszëbskù ë pòlskù. Do ni doparłãczonô òstała platka CD – bôjczi czëtają Zbigniéw Jankòwsczi (kaszëbskô wersjô) i Violetta Seremôk-Jankòwskô (pòlskô wersjô).
Bôjczi wëbrôł dr Duszón-Władisłôw Pażdzersczi, dolmaczënk zrëchtowała Danuta Pioch a malënczi Éwa Pòklewskô-Koziełło.
Nót nadczidnąc, że ksążeczka ë platka są baro profesjonalno zrëchtowóné – cwiardô òbkłôdka, farwné malënczi, czekawô mùzyka! Mie sã baro widzy, temù wszëtczima jã bédëjã… le czë dlô wszëtczich sygnie? Chòc wëdanié ùdëtkòwioné bëło bez wiele kaszëbsczich samòrządzënów ë Ministerstwò Kùlturë, wëdrëkòwónëch òstało leno 2 tës. sztëk.
Wicy wiadłów ò ksążce nalezeta na starnie NCK, a pôrã malënków mòżeta òbezdrzec tuwò

Ne starnë ùżëwôją kùszków (an. cookies). Przezérając je bez zjinaczi ùstôwù przezérnika dôwôsz zgòdã do jich spamiãtëwaniô.