Na wdôr SP. Staszeka Frimarka
KASZËBI Z CHÓRU
dzél 1
Hewò nôleżnicë Chóru: Tony Abram, Tóna Lipka, Jan Klebba, Jan Schloss, Gust Bójka, Jan Kreża, Tóna Megga, Òłen Kłes. Gwës ti razã czasã pijelë piwò òd Żindë, zażiwelë tobakã òd Gòjczi, pôlëlë cygaretë òd Wòlffa, kùpiwelë żelôzné wôrë kòl Lemczi, czëtiwelë jistné gazétë – „Dziennik Polski” a „Jackowianina”. Jo, jo, to są ju lata, jak ti drëchòwie wespół spiéwelë…
Zéńdzenié z Kaszëbama z Chóru zaczãło sã òd kserówków z trzema kaszëbsczima tekstama, jaczé bëłë zataconé westrzód rozmajitëch papiorów ze spôdkòwiznë sp. prof. Jerzégò Trédra. Do wejrowsczégò mùzeùm przekôzała je jegò białka Gertruda – zó co dlô Ni w nym môlu stolemné Bóg Zapłac! Jo, nibë nick òsoblëwégò, kò Profesór, jakno mòwòùczałi, taczich smaczków miôł pòzebróné baro wiele, równak bëło w nëch tekstach cos, co rôczëło do badérsczi wanodżi… Hen, hen, dalek, jaż za òcean, do amerikańsczégò Detroit.
Kò prawie w nym miesce òd gòdnika 1924 r. parafiô sw. Jaceka wëdôwała gazétã „Nowiny Parafialne”. Szesc lat pózni dosta òna nowi titel: „Jackowianin”. Tekstë pùblikòwóné w nym miesãcznikù bëłë pò pòlskù, anielskù ë… w majewim numrze z 1932 r. pòjawił sã téż tekst pò kaszëbskù zatitlowóny z pòlska: Do Braci Kaszubów. Dali to ju szło w naju gôdce (w fòneticznym zapisu), a tam-sam je na kaszëbizna òbònionô anielsczima czë niemiecczima słówkama. Aùtór, pòdpisóny przezwëstkã Kaszeba, òpisëje, jak to Kaszëbi z parafie sw. Wòjcecha, zrzeszony w Bractwie Kaszëbsczich Ricerzi sw. Jaceka, zakłôdelë nową parafiã:
Do Braci Kaszubów
Pisze Kaszëba z Chóru Parafialnégò
Kòchany Braca Kaszëbi,
Dzys to je wiôldżé swiãto w tej naszej parafiji, a w tim naszim kòscelnym cajtungù ò wszësczim je òpisóné, tak jô sobie tak pòmëslôł, żebë to dobrze bëło ò tëch naszich Kaszëbach co napisac, bò òni bëlë jedny òd tëch pierszich, co to ò tim naszim kòscele naprzód pòmëslelë. Jo, jo, dzys to je prôwdzëwé Kaszëbsczé swiãto. Swiãti Jack, jak wszëscë wiedzą, béł prawdzëwim Kaszëbą.
Tera jô chcã wama òpisac, jak to sã stało, że ta nasza parafia przëbrała sobie Swiãtégò Jacka jakò Patrona, i jak òna bëła nôprzód założona. A to sã wszëtkò tak stało.
W jednã niedzelã dwadzesce piãc lat temù żódnëch Kaszëbów nie bëło na niszpòrach w kòscele Swiãtégò Wòjcecha. Niebòszczëk Ksądz Muller nie wiedzôł, co to sã stało, że tam nie bëło żódnëch lëdzy w kòscele, bò le blós Kaszëbi chòdzëlë na niszpòrë w niedzelã. Na drëdżi dzéń òn sã dowiedzôł, że wszëscë Kaszëbi bëlë na mityngu gdzes tam na Grandy śtryce i zakłôdalë nową parafiã. Ta nowô parafia miała bëc Kaszëbską i miała miec Kaszëbsczégò Probòszcza. Ten òni wëbralë sobie Ksãdza Sajecczégò, ale ten niebòrôk jima ùmarł.
Òni naprzód nazwalë tã nową parafiã: „Parafia Ricerzi Kaszëbsczich Pòd Òpieką Swiãtégò Jacka”, ale że to miono bëło përznã za dłudżé, a Anglicë bë ni mòglë tegò przeczëtac, tak òni to zrobilë tak w krótkòscë „Parafia Swiãtégò Jacka”. Në, a tak téż òstała jaż do dzysészégò dnia.
Wiele òd tëch stôrëch Kaszëbów to terô ju nie żëje, a ti, co tu są miãdzë nama, to jesz są dosc szmidëch. Tu jesz doch je ten stôri Krëża, co to z tëma kòniama i kareczą na wiesoła albò na pògrzebë jezdzył. Òn je w kòscele każdi dzéń, a wëzdrzi jesz jak młodi kawaler. Tej tu je jesz ten stôri Abram, co to z tim czijã w kòscele prowadzy te procesje albò Ksãdza w niedzelã. Kò ten jesz wëzdrzi, jakbë òn nigdë ni miôł ùmierac. A ten Klebba, co to mieszkô na Palmer śtryce, kò ten tak wëzdrzi jesz jak jakô panna. Òn jesz je, jak to rzeką, dobri do tańca i do różańca.
Tu jich je jesz wiele wiãcy, a wszëscë zażiwają tobakã jak szwernót, ale jô ni mògã wiãcy ò nich pisac, jaż mòże drëdżi rôz, bò jô ni móm placu wiãcy do pisania.
Le blós nie zabãdzeta a wszëscë Kaszëbi niech przińdą dzys wieczór do tegò Domù Pòlsczégò, tam na Forest śtryce, a tej më sobie mòżema wiãcy òpòwiedzec ò tëch stôrëch czasach.
Në tej, gud baj, jaż do dzys wieczora.
Kaszeba
„Jackowianin”, môj 1932 r.
W tekstach z pózniészëch lat, naj’ Kaszeba z Chóru, rôczi do kòscoła na Krysmus (kasz. Gòdë), a czãsto wspòminô swòjëch drëchów Chórzistów:
Continue reading “Kaszëbi z Detroit”