W òkòlim Gód to sã prawie za nyma Gòdama pò rozmajitëch gazétach sznëkrëje 🙂 Hewò cos z „Kaszub” dodôwkù do „Gazety Kartuskiej” z 1937 rokù – dwa òpisënczi negò pësznégò czasu: zwëczi z òkòlégò Chmielna a Hélu:
Wszëtczima bëlnëch Gód!
Wilëjô w òpisënkù Jana Patocka
Hewò, przed wilëjną wieczerzą wstawiã jesz dzélëczi artikla „Wigilja Bożego Narodzenia na Kaszëbach” aùtorstwa rodzonégò w Strzelnie na nordze Kaszëbsczi, szkólnégò a folkloristë, Jana Patocka (1886-1940).
Ò wilëjny wieczerzi:
Ò wizyce spòdzónégò gòsca:
Ò gôdanim zwierzãtów:
Ò wizyce gwiôzdora:
Ò cëdach:
Në tej, niech w ną cëdną noc, zjiscą sã Waju wszëtczé snieniô. Wszëtczégò bëlnégò na Gòdë!
GWIÔZDKÒWÉ NÓTË
Jidą Gòdë, tej cos… w klimace „Kaszëbsczich nótów”. Leno braknie òbrôzków 🙁 Mòże chtos bë je domalowôł?
GWIÔZDKÒWÉ NÓTË
To je krótczé, to je dłudżé, to wilëjnô wieczerza.
To są Gwiôzdczi, to są dzôtczi, to sniegòwô je smiota.
Nazôd: Sniegòwô je smiota, Gwiôzdczi, dzôtczi, krótczé, dłudżé, to wilëjnô wieczerza.
To je kùgla, to je danka, to ze żłóbka je grósc sanka.
Nazôd: Grósc je sanka, kùgla, danka, sniegòwô je smiota, Gwiôzdczi, dzôtczi, krótczé, dłudżé, to wilëjnô wieczerza.
To je aniół, to je wół, to je òseł, a to kùm.
Nazôd: Òseł, kùm, aniół, wół, grósc je sanka, kùgla, danka, sniegòwô je smiota, Gwiôzdczi, dzôtczi, krótczé, dłudżé, to wilëjnô wieczerza.
To je Gwiôzdór, to je zwónk, to je miechùlc, a to bómk.
Nazôd: Miechùlc, bómk, Gwiôzdór, zwónk, òseł, kùm, aniół, wół, grósc je sanka, kùgla, danka, sniegòwô je smiota, Gwiôzdczi, dzôtczi, krótczé, dłudżé, to wilëjnô wieczerza.
To je môłé, to je wiôldżé, to na Gòdë są darënczi!
Gwiôzdor
Gwiôzdor, pierwòszno gwës zwóny Gwiôdką, to pòstacëjô, chtërnô na Wilëjã przëchôdô do môłëch dzecy, pitô z pôcérza, grzécznym dôwô darënczi a nielósym rózgã.
Przezeblokłi je w grëbi kòżëch (dôwni béł òbkrãcony słomą), na głowie mô mùcã, na nogach skòrznie, na gãbã zakłôdô larwã z brodą. Jegò atribùtama są: zwónk, rózga abò palëca. Darënczi trzimie we wiôldżim miechù.
Gwiôzdorã straszoné są dzecë òb czas jagwańtu: Bądzta grzéczny bò Gwiôzdor wszëtkò widzy, a wama nick nie przëniese. Tak tej Gwiôzdor je brëkòwny w dëscyplinowanim dzecy.
Na pòstacëjô je téż w karnie panëszków zwónëch téż gwiôzdkama, co chòdzą pò wsë we Wilëjã wieczór.
Terôczas Gwiôzdor milony je ze swiãtim Mikòłajã. Nót wiedzec, że są to dwie apartné pòstacëje. Mikòłôj przëchôdô 6 gòdnika, wkłôdô miodnioscë do bótów, a nicht gò kòl tegò nie widzy. Zôs Gwiôzdor pòjôwiô sã na na wilëjã Gòdów.
W Starzënie Gwiôzdor przëchôdôł òb czas Wilëji, a tej drëdżi rôz jak bëła gwiôzdka rëchtowónô w stëcznikù dlô dzecy z „kòłchòzowëch”* familëjów.
Na òdjimkù taczi „kòłchòzowi” Gwiôzdor z pòczątkù 80. lat.
*kòłchòz – Rolniczô Spółdzeniô Produkcyjnô.