Kam w Czechach

Mój drëch, Bùlink, jiscël so baro, że pisôl jem ò Diôbelsczim kamie, co kòle Òdargòwa leżi (TUWÒ), a móm zabëté ò nym kamie kòle Czechów. Tak tej, kòl leżnoscë rizë w mòjé domôcé stronë, to je do Starzëna, wjachôl jem za Swiecënã w las a czilenôsce fòtografków zrobil.

Na Czechë ni mùszi jachac bez górë… Nalézeta je w òkòlim Swiecëna a Pòlchówka

Ò Diôbelsczim kamie kòle Czechów je wiele legeńdów. Jednô wersjô móżeta nalezc w pòwiescë Józefa CenôwëMarcin i jego czasy” (wëd. 2017 r. bez KPZ i Mùzeùm we Wejrowie). Wejle, co Tóna Ôbrôm pòwiôdôl Môrcënowi:

Wstali i po zrobieniu kilkudziesięciu kroków stanęli przed ogromnym głazem wrytym głęboko w złób. Antoni pokazał na nim pewne wgłębienie i rzekł:

– Ôwe! W tim môlu lëdze chcą widzec pazurë pùrtka. Òn miôl tego straszélca niesc w prawi paji. A bëc mialo tak:

Czej lëdze zbùdowalë nasz mechòwsczi kòscól i na jegò wieżi zawiesëlë pòswiãcony zwón, to diôbel w strach. Wiedzôl, że jak dalek zwón niesie swój tón, tak dalek cygnie mòc kòscola. Lucyper kôzôl mù chwatac grzészników, tëch tu bëlo wiele, ale terô òni bëlë chroniony przez pòswiãcony zwón. Pùrtk ni mógl jich na tim tu òbzwònionym krézu hapnąc. Cëż miôl robic? Bél chitri, wic wząl so w grósc i pòstanowil zgruchòtac kòscól kamieniã. Wëszukôl so ten nôwikszi, ale ten leżôl za Krokòwą. Mùszil gò przëtaszczëc – i to w nocë swiãtojanowi, a wiadomò – ta krótkô. Zwònnik bil w zwón wiedno za trzecim pianim kùra, bò tej jesz zégrów nie bëlo. Mùszil wic pùrtk tak z tim kamieniã nëkac, bë ùrëchlëc zwónnika. A szlo më cãżkò, kam bél slizczi, bò w ną noc padôl deszcz, nawet szlagòwi. Kam mù so z paji pôrã razy wësliznąl i tej kùlôl so w żlobë. Lëdze pòkazëją dze òn so kùlôl. Pùrtk mùszil za nim, i so gò wiedno pòddzwigòwac. Czë przedżibôl, ùdziãti niskò do Pôlchówka to kùr zapiôl pierszi rôz. Òn so ùrzasl i kam wëlejcôl mù z paje. Mùszil za nim sajdac, bò kam gnôl w żwirowskòwi dól. Ledwò gò chwôcyl i so wëprãżil bë biec dali kùr zapiôl drëdżi rôz. Pùrtk so zmókl, ale kam zatrzimôl w paji, wëcygôl tak jak hùzarsczi rap, ale, brace, czej przepùrgôł do tegò tu môla kùr zapiôl trzecy rôz i tej téż zarôzka zwónnik zazwònil w zwón. Pùrtk jak le czul to trzëcé pianié kùra strëchlôl i kam mù wëpôdl z gróscë, wej – kùlôl so sztócëk, tã są nó to céchë i w tim tu môlu so wcësnąl bënë w grunt. Pùrtk chcôl gò grapsnąc, ale bëlo za pòzdze. Zwón zagrôl i òn mùszil wiornąc. Gôdają, że zwiornąl do Pòmeranii, dze katolëcczich kòscolów malo.

W Czechach je wiele wicy miészëch a wikszëch kamów – leżą rozdrzuconé w lese.

Krótkò lasnégò parkingù móże òbezdrzec téż znóny kam ò pòzwie Bòżô stopka:

Hewò takô pòwiôstka ò Bòżi stopce je w pòwiescë „Marcin i jego czasy”:

Usiedli na kamień sąsiadujący ze Stopką a Antoni zaczął opowiadać. Marcin słuchał i słuchał zadziwiony i od czasu do czasu stan swój ujawniał słowem – alaże!

– Bëlo tu tak – zaczął swoje opowiadanie Antoni. – W rokù 1462 kòl Swiecëna dérala cali dzéń strasznô biôtka naszëch z Krzëżôkamë. Kòl wieczora trzeji wòjôrze zapùscëlë so jaż tu do tego môla. Dwaji szlë na jednégò. Ti dwaji bëlë naszëmë a ten jeden bél knechtã. Bél stolemny, wic so mieczã barnil jak jaczi lew, ale bél pòsékóny, bëlë téż przez niegò naszi pòsékóny i krew jich so miesza ze sobą. Czej ju dali ni mòglë, to z nieba zsënãla so sniéżno-biôlô bialka. Ta stąpila nó ten kam, to ji nóżka wëcësnãla widzóny przez nas znak. W tim mòmence tim biôtkùjącym so òpadlë miecze i òni nó so wezdrzelë jinëmë òczamë, nó se i nó ta biôlëchnô bialka. Do raza ją pòznelë. Bò to bëla jich rodzonô nënka. Rzucëlë so sobie na szëje, zaczãlë so scëskac ë plakac, bò so pòznalë jakò rodzony braca. Ten co so tu chcôl pò zwëcãżczi bitwie naszëch tacëc bél dzeckã pòrwôny z dodomù ë wëchòwôny przez Krzëżôków. Matka tej, czej to so sta z klopòtë ùmarla a terô Bóg ji dôl tã laskã, że mògla jich przed smiercą jesz ùzdrzec. Ale òni bële wszëtczi trzeji ju mér i razã z nënką, tak jak stojelë, nadbiégającym zdzinãlë z òczów, pewno wzãla jich ze sobą do nieba.

 

Nen las kòle w Czechach je jaczi dzywny, zdrzijta le:

Je to zëma jesz czë ju zymk?
Krëjamny céch jaczégò marénôcza?
Kòle Bòżi stopczi dô sã widzec wiele dzurów… Móże jaczi lesny bë wiedzôl, skądka òne tã są.
Sôren to?
A to tu wejle są ne kaszëbsczé Czechë…
Ne starnë ùżëwôją kùszków (an. cookies). Przezérając je bez zjinaczi ùstôwù przezérnika dôwôsz zgòdã do jich spamiãtëwaniô.