***
Wszëtcë pòdpisowelë. Ną lëstã pòdpisowelë. Krëwawą lëstã. Trzecą. Ti wszëtcë Szornakòwie, Wittbrodtowie, Blockòwie, Szombùrchòwie, Perszonowie, Ùstarbòwsczi, Kònkòlowie, Rutowie, Rathnałowie, Scheibòwie, Miotce, Sornowie… Mielë prawò. Łaskawò delë jima to prawò. Gëwôłtã prawò delë. Prawò do ti kroplë germańsczi krëwi, co płënã w jejich żëłach. We wszëtczich zasedzałëch na ti zemi płënãła. Mùsza płënąc. Na krëwia niemieckô, òlãderskô, frizyjskô, szwédzkô. Płënie. Krëwia jakô ju dôwno wmikłô bëła w ną zemiã. Krëwia, co nie chcała, ni mògła pò niemieckù gadac, nie chcała, ni mògła żëc.
Łaskawò delë jima prawò słowiańską krëwią skażoné. Le do smiercë zdatny bëlë. Do smiercë pasowny. Na òfiarã, co jã mielë złożëc na krëwawim wôłtarzu wòjnë. Jidącë na niegò wëcmanim ze Szwabama, Westfalczikama, Bawarczikama, Aùtrijakama, Prësama…
Mëma jistno jak jinszi pòdpisa. Krëwawiącym sercã pòdpisa. Familiô prosza. Familiô błagała. Familiô chcała. Familiô żądała.
– Jakno jedurnô z naji familëji cëzą krëwią jes skażonô. Pòdpiszë! Dzôtczi môsz. Kartczi dostóniesz. Wewiozą ce. Stutthof!
Czôrnym tińtã na papiórze, chtërnémù namienioné bëło mòją krëwią na wschòdze spłënąc, pòdpisa mëma. Nie béł jem ùstny. Mùszôł jem jic szlachã namienionym mie bez mëmã. Mòjã mëmã. Mòjã dobrą mëmã. Mòjã mądrą mëmã. Mòjã znienawidzoną w ti gòdzënie mëmã.
***
Nalazła mie babùszka. Mòja stalingradzkô babùszka. Kòchónô ruskô mamëczka. Ale ùreta mie mëma. Słowò. Mëma – słowò szeptóné w gòrączce. Babùszka wëdzarła mie smiercë. Zataca na swòjim klinie.
Nie dôł mie na zabicé, mój stôri, pòmôrlony, zgrużdżony a mòcny dobrocą aniół. Nie dôł na zabicé ani czôrnym, ani czerwònym, chtërny, rôz jedny rôz drëdżi, przëchôdelë. Jedlë, pilë, bilë, w kôrtë grelë, tuńcowelë. Córkã swòją rodzoną jima dôł. Sëna rodzonégò dôł. Mie nie dôł. Bëlno zatacył, òchrónił. Aniół mój stôri.
Czej jem zymkòwégò słunuszka parmiéniów mòc chwatôł. Czej mòdroscą nieba teskniączkã za dodomã lékarzëł chwacëlë mie. Pòjmalë. Rozstrzélac chcelë. Babùszka nie da. Òchrónia. Córkã dała. Sëna dała. Mie nie dała! Dze terô jes babùszkò mòja kòchónô? Miôł cë chto twòje cało pògrzebóné? Miôł cë chto krziż pòstawioné? Miôł cë chto mòdlëtwã za ce wëszeptóné?
Nëkóny bez chleba. Nëkóny bez wòdë. Noc, dzéń a noc. Ò pòréńkù dozdrzałë mie òczë òtroka króla Dawida.
Nôprzód bił do krëwi, terô òn mój Pón, tej pëtôł:
– Skuda ty?
– Pòlskô, Pòmòrzskô, Darżlëbskô.
– Òd Pùcka jes?
– Jô jem.
– Wejrowò znajesz? Waju swiãté miasto znajesz?
– Znajã…
Zasmiôł sã.
– Waju swiãté miasto. Swiãté miasto grzésznëch lëdzy, co kòl Niemca ë Żëda nie chcało kùpòwac. Mòje miasto. Bëło to mòje miasto.
Wëczëł mòjã nôdzejã. Pòsmùkôł pò głowie.
– Terô jem, dze jem, a të… Të môsz szczescé! Mòże më sã spòtkelë, mòże më sã nie spòtkelë. Nie pamiãtajã, żebë twòja familiô sfórtowa mie co lëchégò zrobic. Nie sfórtowa… Dosc chùtkò jem wëjachôł. Nie wiész, synkù, jaczé të môsz szczescé! Jô dosc chùtkò wëjachôł.
Smiejącë sã smùkôł mie pò głowie.
– Dawaj. Biôj. Nakarmic jewo!
Czëjã nen jegò smiéch. Czëjã szmakã negò chleba.
****
Szedł jem. Szedł a krëwawił. Bez Wisłã jem szedł, bez Òdrã jem szedł. Do przódkù. Z czrwionyma towariszczama.
Dzéń trzecy. Napiti. Pijemë. Z kùzyną. Weteranowie z wòjnë swiatowi. Ti drëdżi. Dlô najich tatków drëdżi. Dlô naju pierszi. Wiôldżi. Nôwikszi. Weteranowie, co chwôlą sã swòjima wòjnowima stegnama. Pijemë. Za tëch, co ju ni mògą z nama wëpic.
– Monte Casino – pòdcygnął rãkôw kòszlë. – Hewò zdrzij. To òd bracynë. Tak mëszlã… Czëjã. Wiém. Òd bracynë na pamiątkã. Do smiercë mdã miôł ną pamiątkã. Le tëli pò nim òstało… Rena. Mòja rena rãką bracynë zadónô. Béł tã. Òn tã béł. Wiész? Jo, na ti górze. W nëch rëjinach pòschòwóny. Zatacony. Òstôł tã! Na wiedno. Wiész? Zabił jem brata! Brata jem zabił. Rozmiejesz? Młodszégò jem zabił. Piãc minut. Młodszégò. Czuł jem to. Tedë jem to czuł. W tim sztócëkù. Pòcygnął jem a czuł. Më wiedno czëjemë. Më z pôrków, më równi, më jedny – czëjemë. Mòja kùla gò trafia. Mòja! Z ny rãczi… Rozmiejesz to? Rozmiejesz! Rozmiéj! Do szwernóta, gôdajã cë, rozmiéj! Nick nie rozmiejesz. Monte Casino. Casino. Czerzwioné maczi na Mònte Casino… Léj, léj. Czerzwioné wino léj. Nié, sznapsa léj, sznapsa. Jawohl?! Tak je!
– Rozmiejã… rozmiejã… rozmiejã… Pamiãtajã. Dobrze pamiãtajã. Miôł jem piãc lat. Skarniów nie pamiãtajã. Pamiãtajã szos. Trzë lata miôł. Trzë! Pamiãtajã chlëch. Chlëch. Łizë. Pacérze. Dochtora. Nie płaczë, mëmkò nie płaczë, tatkù nie płaczë, sostro nie płaczë… żij môłi bracyszkù… żij. Léj! Nie płaczë.
– Léj, kùzyna, léj. Cëż nama òstało, léj, léj… Casino. Monte Casino. Maczi czerzwioné. Czerwionô krëwia braterskô. Rozmiéj! Kùreszce zrozmiéj!
Rozmiôł jem.
***
Szluk z bùdlë. Strzél. Szos. Marijo Józefie swiãti! Matkò Bòżô! Zatacëc sã! Schòwac! Ùkrëc! Ùcekac! Dze? Wszãdze smierc. Wiornąc! Jak nôdali, flot. Dalek òd smiercë. Zewsządka smierc. Zewsządka na grëzącô pôcha. Pôcha smiercë. Jezës Marija! Jezë! Mëmkò! Grzëmòt. Łiskawica, Pich. Grzëmòt. Pich. Jãk. Jôch. Pôcha smiercë. Grëzącô òczë. Je ju krótkò. Je Biôłô. Wieczny òdpòczink dôj mie Panie. Wieczny òdpòczink dôj mie Panie. Dôj mie Panie. Amen dôj mie Panie. W nëch grëzgòtach pògrzebi mie Panie. Òdpòcznienié dôj. Dôjce mie Panie. Żëc dôjce Panie. Żëc! Uraaaaa!
– Dawaj! Uraaaa!
Òczë dzecka.
– Nicht schiessen! Hitler kaput!
Stojôł naprocëm. Malińczi. Taczi malińczi. Knôpiczk. Òtrok Hitlera. Krëwi. Chcã krëwi. Kaput! Kaput! Kaput! Jegò ni ma. Nie bëło. Nie bëło negò môłégò berlińczika. Ni ma negò synka swòji niemiecczi mëmë, co miast swiãtim krziżã przeżeganiô naùcza gò hajlowac. Nié ma negò synka swòji niemiecczi mëmë, co jemù miast prôwdzëwégò Testameńtu „Main Kampf” czëta. Hitler kaput! Nicht schiessen! Jegò òczë. Widzã jegò òczë. Je w nich jegò strach. Mój strach. Czëjã gò. Òn nie béł môłim berlińczika! Nie béł dzeckã. Scyrzã béł. Szwabszim scyrzã. Krëwi. Krëwi chcã. Chcã żëc. Kaput! Kaput! Kaput scyrzu! Za môłégò bracyna, co jes gò mòją rãką zabił. Za tatka, co tatk twój gò zabił. Za mëmã, co lëstã pòdpisa. Za sostrã, co kòl Niemca służëc mùsza.
– Nicht schiessen, nicht schiessen…
Tedë ùkrziżowelë mie pierszi rôz. Krziż delë. Bruny krziż. Bruny jak pich Berlëna, jaczi pòchòwôł negò môłégò berlińczika. Móm gò w szëflôdze. Móm schòwóné. Niech znaczi mòją zemską stegnã.
***
Żelôzny krziż dostôł brat chłopa mòji sostrë. Krziż drëdżi klasë. Eisernes Kreuz II Klasse dostôł. Za dzyrzkòsc. Za renë. Za bicé. Za zabicé. Ùnteròficéra. Òchòtnik!
Zdrzijta le. Òbróńcowie. Jegò brat w trzëdzestim dzewiątim Hélu bronił. Séwnikòwi bòhatéra. Òn w sztërdzestim piątim. Jistno rozkazów słëchelë. W jistnëch bùnkrach sedzelë. Jistno strzélelë. Jistno mielë strach. W jistnëch lagrach sedzelë. Pierszi w trzëdzestim dzewiątim, drëdżi w sztërdzestim piątim. Sedzelë bracynowie z jistnym nôzwëskã zakùńczonym sarmacczim, szlachecczim –sczi. Z jistnégò òjca, z jistny nënczi, z jistny zemi, z jistny krëwi, z jistnégò jãzëka. Dwaji bracynowie. Bracynowie, co pòdôwelë so rãkã, le nie gôdalë. Nigdë nie gôdalë. Do smiercë. Môłczelë. Nie zdrzelë so w òczë. Jeden nasz, drëdżi jich. Chtëren nasz? Chtëren jich? Wôżné to?
Krziże téż mają jistné. Marmùrowé. Jeden kòl naju stoji, drëdżi tam – kòl nëch. Jesmë jesz më, a są jesz òni? Chto są ti më? Chto są ti òni?
***
– Miôł të ale szczescé, bracyszkù, miôł të szczescé. Nie dôł jes sã. Nie dôł jes sã smiercë. Ani tã pòd Stalingradã, ani w Berlënie, ani w nym lese pòd Òlsztënã. Miôł të ale, bracyszkù szczescé.
Terô tak gôdô. Tedë, za żëcégò, nie gôda. Gôdô do mie w snikù. Ùsmiéwô sã. Pësznô sosterka mòja. Jedurnô. Tedë më nie gôdelë. Ò tim më nie gôdelë. Jô nie gôdôł. Òna nie gôda. Nicht nie gôdôł. Leno szeptë czëc bëłë. Za bëło czim gadac? Ò czim gadac? Òna wiedza. Jô wiedzôł. Wszëtcë wiedzelë. Na sëmienim wòjnowé dzeckò mia. Bãksa. Czôrnoòcznégò bãksa. Sztërdzesti piąti rocznik. Mëslôł bë chto – lëchi rocznik. Mia gò z taczim jak jô. Mia gò? Mòcą ji gò dôł. Jô z taczima szedł. Z mòcnyma midzë nogama. Remiã w remiã. Na Germańca më szlë. Towariszcze. Drëchòwie. Za òjca, za mëmkã, za sostrã. Ùraaaa na Germańca. Sostrã z bãksa òsta pòde nają drogą. Sostra, kùzynka, sąsôdka. Jem to widzôł. Wszëtkò jem to widzôł. Prawò wòjnë.
– Jezë! Dôj mù wieczné òdpòcznienié – szeptałë ji lëpë. – Nie rodzë sã, nie rodzë sã… Za czim cë na swiat? Swiat mdze cë lëchi. Wrócë skąd jes przëszedł. Biôj do Bòga. Bòże wezce jegò. Wezce jegò. Bóg wzął. Jo, jo.
W krëwi cëzy pòwstôł, w krëwi swójsczi rodzony, z krëwi lëdzczi zrodzony. Jakô krëwia w nim płënie? Mòja? Nasza? Cëzô? Lëdzkô? Bòskô?
Chcôł żëc. Miôł żëc. Mùszôł żëc. Żił. Żëje. Z Bògã żëje. Pòcéchą mëmczi béł. Sosterczi mòji pòcéchą. Drëdżégò, negò z prawégò, dobrégò òjca, w Gdinie zabilë. W sétmëdzesątim zabilë. Pòchòwelë. Flot. Jakbë gò nie bëło. Trzecy, nômłodszi, wëjachôł. Wëjachôł tam skądka przëszła familiô jegò ómczi. Dôwné dzeje. Dôwny lëdze. Dôwno z pamiãcë gąbką czasu zacarti. Òlãdersczi prastarkòwie. Na jejich stôrëch zemiach sedzy. Tã żëje. Jesz żëje? Mòże je w ti naszi dôwny, swiãti zemi pòchòwóny?
Nen pierszi, cëzą krëwią skażony, żëje. Pòcécha mëmczi żëje. Mòja pòcécha żëje. Wùje wspòmòżenié. Stôrégò wùje sostrzónk milëczny. Synk z grzésznégò òjca spłodzony. Z grzéchù pòwstôł jes. Bez grzéchù żëjesz. Òjcze dëchòwny. Sostrzónkù mój rozmòdlony. Òjcze mój. Mòdlë sã za nama. Rozgrzeszë mie.
Léj, synkù, léj. Dëchòwny òjcze léj we mie łaskã pòcéchë. Mòdlëtwą sëmienié ùkòlibie. Za mòją babùszkã zmówi „Òjcze nasz”, za ópã w Piôsznicë różeńc zmówi, za kùzyna z Monte Casino „Wieczny òdpòczink”. A za mie jaką litanëją… Pòcéchò mòja.
***
Pijã. Mój kùzyna òd mëmë stronë téż pił. Le rôz. Wzãlë gò. Nôprzód na szkòlenié. Tej w ban wsadzëlë. W daleczi swiat wëwiozlë. Dalek, dalek. Do Francëji wëwiozlë. Tã czas mùdzył. Bùlewkama strzélôł. Nożã skrobôł. Maliszk béł, tej gò na marinôcza wzãlë. Na bôt. Na Kanał La Mache. Szczescé miôł. Wiedno miôł szczescé. Dze le béł miôł szczescé. Co le robił miôł szczescé. Kaptéńsczi bòrsza.
– Dobri człowiek to béł – wspòminôł kùzyna. – Dobri. Më ju wiedzelë, le nicht nie gôdôł, że kùńc je krótkò. Za taczé gôdczi to bë dało paf. Abò pòwrózk na szëjã. Jo, a òn mie gôdô të Polchowsky môsz jesz ùrlop. Jedzë do mëmczi, jedzë do tatka. Jedzë dodóm. Wnetka kùńc wòjnë, rozmiejesz, a òn mie gôdô jedzë dodóm. Rozkôz. Jadã. Tatk nie wierzi. Mëma nie wierzi. Synk doma. Co za redosc. Synk pòdfùtrowóny. Synk wëpaniałi. Bëlno ce tã fùtrëją, co? Kòl kajzera téż dobrze na bôtach fùtrowelë. Tidzéń minął. Synk nazôd chce jachac. Jachac nazôd w taczi czas? Na wòjnã? Za czim? Zatacë sã dzes. Schòwi. Dożdżë. Przeczekôj. Frãc ju dwa lata przed wòjskã sã krëje. Za białkã gò czasã przezoblokają. Jednégò dnia rôjca za nim szukôł. A dzeż bë sã we wòjnã żenił? Tu wszãdze naszi. Nawetka ti Niemcë są tu naszi. Znajesz jich. Rusk wnetk mdze tuwò. Miesąc, dwa, trzë, sztërë. Befehl ist befehl. Rozmiejesz? Rozkôz. Jadã nazôd do mòjégò kapténë. Jadã cuchã. Z Niemcama z Prus. Fùl jich, fùl. Ùrzasłëch. Zbiédniałëch. Czôrnëch òd pichù. Pògrëzłëch òd wszów. Wszãdze fùl. Cuch nima napchóny. Ne dzecë. Mój të Bòże. Żôl, jesz dzysô żôl. Nieżëwé dzecë z cuchù wërzucalë. Kapténa nie wierzi. Zgłëpiôł të? Pitô. Cëż të pòwiôdôsz? Nie rozpòwiôdôj! Nakazëje. Befhel ist befhel. Pijã, delë mie wëpic. Kapténa wchôdô do òficérsczi mesë. Kùńc. Gôdô. Kùńc. Òficérzë wstôwają. Bacznosc! Kapténa cziwie na mie.
– Léj – pòwiôdô – se téż.
Pijemë. To nie je do wiarë. Òficérzë rikają. Jak dzecë. Môłé dzecë. Serotë pò wiôldżi Rzeszë. Trzecy Rzeszë. Łizë jima ceczą strużkama. Mie téż. Jo, mie téż! Bëło mie lëchò? Na tim bôce dobrze bëło. Dobri człowiek to béł. Nen kapténa, pò prôwdze dobri człowiek. Pòtemù më szlë. Pò trapach. Za régą. Z miechama. Z wszëtczich bôtów, co sã ùchòwelë. W hôwindze. Wiele naju. Wiele najich. Z Pòmòrza wiele. Wiele sã nie pitelë. Miono? Nôzwëskò? Skąd? W spisënk zdrzelë. Z dobri wòlë przë niemiecczim wòjskù béł? Mòcą wzãti? Rãkã pòdniesc kôzelë. Gòłégò òbzérelë. Za znakã, esesmańsczim diôblim znakã szukelë. Do wòjska chce? Pòlsczégò? Spitelë. Jo, chcã. Dodóm chce? Rok nie minął. Jo, chcã. Dodóm. Tatk nie wierzi, mëmka nie wierzi. Bracyna zadzëwòwóny. Czemùż të, mackù, na tim zachòdze nie òstôł? Pitô. A dze mie mdze lepi? Dze? Czemùż jem nie òstôł? Béłbëm jô terôzka emeritã. Fùl gãbą emeritã. Jak mój kòléga z przedwòjnowi szkòłë. Sztefón miôł na miono. Béł tuwò łoni. Leno gadac z nim cãżkò. Zabëł gôdczi. Zabëł.
***
Dôł jem so za lesnégò kòl Òlsztëna. Tatk lesny, jo? Spitelë. Lesny. Co to dzëk wié? Szpòrtowelë. Wié. Rozmieje w niegò trafic? Rozmieje. Nu, geroj. Charaszo. Chto wróg wié? Na frońce wiedzôł.
W las rozmajiti przëchôdelë. Chto je nasz? Chto nie je nasz? Chto je wróg? Chto przëjacél? Chto nen dobri? Chto nen złi? Władza wié. Nowô władze dobrze wszëtkòw wié. A czej nie wié, to ji przëjacelë rzeką.
W lese kòl Òlsztëna ùkrziżowelë mie drëdżi rôz. Za swòjégò. Za jegò krëwia. Mòże za krëwia mòjégò kùzyna z òjca stronë. Z wileńsczich strón. Mòże? Wtenczas nicht ò nôzwëskò nie pitôł. W nym lese nicht krewnoscë nie dochôdôł. Le strzélôł. Za ne renë mie ùkrziżowelë. Za renë, co mie zadôł nen bëniel z AK. Za negò bańditã, co do najich mòrdowôł. Za wroga. Za przëjacela pańsczi Pòlsczi. Tak gôdelë.
Próbòwôł, le nie sfórtowôł wzyc mie z sobą. Nen mój kùzyna. Òstôł leżącë. W lese. Tã jegò je grób. Mòże dze jindze. Mòże wëwiozlë? Kalkã zasëpelë. Na zabëcé wëwiozlë.
Cëż mie las? Cëż mie dzëk? Cëż mie bańdë? Do mëmë. W mëmczëné stronë. Delë zgòdã. Ni mòglë òdmówic. Kò dobrze wiedzelë, że mój szlach krziżama znaczony.
Mëmkò, mëmkò, czemùż të wnenczas pòdpisa? Dze naju chëcz? Dze naju môl? Sostra? Mia szczescé. Òna mia szczescé. Ji chłop miôł szczescé. Wëcygnãlë. Przëcygelë z jednégò môla na drëdżi. Mëma z nima. Pòbùdowelë sã. Drãgò to jima szło, ale sã pòbùdowelë. Grzëbë zbiérelë. Żëlë. Żëlë, ni ma jich. Ni ma szwagra, ni ma sosterczi. Òstôł le nen jeden synk.
A jô dze? Dze mòja chëcz? Dze mój môl? W lese. W lese midzë swòjima.
***
Mòja białka. Pierszô białka. Jedurnô. Z drëdżi grupë. Wszëtkò ji wzãlë. Wszëtkò. Zemiã. Bùdink. Chòwã. Wzãlë za òjca, co zdżinął òd rusczi kùlë. Wzãlë za bracyna, co ùcekł do Niemców. Kò Niemcóm wzãlë. Szwabóm, esesmanóm. Sprawiedlëwie. Jak sã słëchô. Sąsôdzë wzãlë. Ti sami, co przed wòjną kòl nich robilë. Sprawiedlëwie. Nié le jima wzãlë. Wicy taczich bëło. Niemców, szwabów, friców. Mòrdarzów z Piôsznicë. Sąsôdów.
Za chùtkò odeszła. Ùcekła. Ùmarła. Ni ma ji. Jak òkamërgnienié bëła. Jak ùkôzka. Pësznô. Ùsmiónô. W krzikù ùmarła niesama. Nawetka w spikù nie przëchôdô.
Ni ma lasa. Ni ma. Je we wspòminkach. Je stoczniô. Bëła. Òkrãtë. Ni ma wsë. Je miasto. Je mieszkanié. Jednô jizba. Je towarzëstwò. Stôri bòjownicë. Ò wòlnotã, ò bëlnotã, ò sprawiedlëwòsc, ò lëdową władzã. Je leżnosc. Wiedno je leżnosc. Ni ma lasa. Są grzëbë. Grzibczi w òcce. Je szmaka. Szmaka za wicy.
Je krziż. Trzecy krziż. Za robòtã. Za òkrãtë. Są szkòłë. Bëłë szkòłë. Są akademie. Bëłë akademie. Są medale. Są, leżą, dzes szmërgnioné. Są kwiatë. Bëłë kwiatë. Są salutë. Bëłë salutë. Są laùrczi. Bëłë laùrczi. Bëłë. Bëło. Wszëtkò bëło. Achtnienié bëło. Ju nie rôczą. Nëch, co szlë ze wschòdu ju nie rôczą. Kùzyna jo. Negò spòd Monte Casino rôczą. Jo. Terô je jegò czas. Czas achtnieniô. Pòwiôdô ò makach. Ò krziżach pòwiôdô. Leno swòji renë nie pòkazywô. Ò bracynie, co młodszi béł ne piãc minut, môłczi. Zrozmiéj! Rikô leno mie. Rozmiejã jegò ból. Léj, bracyszkù, léj.
***
Długò żëjã. Za długò. Debëltnym żëcym żëjã. Swòjim żëcym żëjã. Nie swòjim. Môłégò bracynë żëcym żëjã. Nie dôł jô mù żëc. Żëjã za niegò. We krëwi jem béł rodzony. W krëwi kąpóny. W krëwi jem òzmakôł. Bezswiądno. W krëwi ùmrzã?
Co wa nie zabądzeta zjic mie nen czôpk! Czôpk krëwawi, w jaczim jem béł rodzony. Z głową. Pamiãtôjta. Z głową. Stôrim starków zwëkã ùrznijta gò. Pamiãtôjta. Nie zabôczta. Dô to wòjnã. Dô to w dwadzestim pierszim stalatim wòjnã? Chceta ji? Chceta. Weznã waju wicy. Bracynowie. Jak wzął jem mòjégò malineszczégò bracyszka. Jak wzął jem kùzyna z tatë stronë. Negò z wileńsczich strón. Jak wzął jem z sobą Berlińczika. Kùzyna z klôszotru Monte Casino. Jak wzął jem sostrzónka w sétmëdzesątim rokù w Gdinie. Jak wzął jem mòjã białeczkã, mòją kòchóną niesamą białeczkã. Ë babùszkã jem wzął. Mòjégò zmôrlonégò stalingraddzczégò anioła. Ë tatka w Piôsznicczim Lese. Ë mëmã mòją, co pòdpisa lëstã. W łóżkù, spiącą ją wzął sobą.
Dô to wòjna. Wiôlgô wòjna. Trzecô. Swiatowô. Kòsmicznô. Gwiôzdnô. Kòmpùtrowô. Jinternetowô. Widzã to w zdrzélnikù. Przińdze. Krëwawô. Chceta krëwi? Nie chceta. Chceta. Dzéń w dzéń ją szmakôta. Szukôta za nią w zdrzélnikach. Sznëkrejeta w nëch swòjich jinternetach. Kò nen swiat bez krëwi ni mòże. Ni ma żëcégò bez krëwi. Naju krëwi.
Nie zabądzëta òberznąc mie głowë. Czôpk spôlta. Złóżta w òfierze.
Ni ma żëcégò bez krëwi. Naju krëwi.
Naju Krëwiô – mònodrama w wëkònanim Téatru Zymk.
Reżiseriô Mark Czoska, wëstąpil Adóm Hébel. Premiera 27 czerwińc 2019 r. w Mùzeùm Kaszëbskò-Pòmòrsczi Pismieniznë i Mùzyczi we Wejrowie.
Dolmaczënk na SERBSCZI JÃZËK
Żlë chto chãtny na dolmaczënk ti òpòwiescë na pòlsczi jãzëk – rôczã do wespólrobòtë!