Na Bòżé Cało mòżesz sã kąpac smiało – gôdô przëslowié zanotérowóné bez ks. Bernata Zëchtã w „Słowniku gwar kaszubskich” (t. I, s. 51). Kò jô bë òpasowôl, doch gôdô sã téż, że kąpac sã móże dopiérze pò sw. Janie. Z jinszëch lëdowëch mądroscy ze zëchtowégò Słowôrza czëtómë: Pò Bòżim Cele bãdze cepła wiele. Je téż krótkô spiéwónka: Do Bòżégò Cała bãdã jô ce chcała, a pò Bòżim Cele taczich jak të wiele. 🙂
Leno tëli zapisôl ks. Zëchta ò nym swiãce, czedë wiérny wëchôdają z kòscolów a jidą szasëjama wsów i miastów, mòdlącë sã kòl sztërzech wôltôrzi. Przed niosącym mònstrancjã ksãdzã jidą dzéwczãtka, jaczé sëpią kwiôtczi. Tak mdą robilë bez calą òktawã, a tej na ji zakùńczenié w niechtërnëch parafiach na Kaszëbach je zwëk, że to co jima w kòszikach òstónie sëpią na ksãżi, jaczi mùszą jima zó to dac bómków.
Kòscolë, wôltôrze a droga procesji òbzdobioné są brzózkama. Në, prawie na roscëna je baro wôżnô w lëdowi kùlturze – kò wedle pòwiôstczi z Òsławë Dąbrowë dała céń Panu Jezësowi i za to dostała òbleczink. Przëslowié téż gôdô: Brzózka, wierzba i dana są w służbie ù niebiesczégò Pana.
Brzózka mô chronic lëdzy a jejich dodomë przed zlim, temù lëdze bierzą brzózkòwé wietwie òd wôltôrzi a zatikają za swiãtima òbrazama. Le do kùńca nie je to gwësné doch: Brzózka nie je pewnô przed złim. Temù móże lepi taką ùswiãconą brzózkã wzyc dodóm dopiérze na zakùńczenié òktawë Bòżégò Cala? Òkróm òchronë dodomù, brzózka je téż dobrô dlô zdrowiô: Brzozowé lëstë, a jesz te òd Bòżégò Cała, czëszczą krew, czej je w arbace pije.
Na zakùńczenié czekawinka: Hòstie mùszą bëc piekłé na brzózkòwim ògniu, bò brzózka nie dodaje niżódnégò szmakù.
A Wa? Znajeta jesz jaczé zwëczi zrzeszoné z Bòżim Calã? Żlë jo, tej piszta smialo.
Niżi czile òdjimków z Bòżégò Cala we Wejrowie:
Continue reading “Znajeta tak co: Bòżé Calo”
