Posts

Posted on

KRÒ: Żniwnô spiéwka

Hewò pòstãpnô piesniô krëjamnégò karna KRÒ (Kaszëbsczi Rock Òbrzãdowi), jakô ò XXI-wiecznym żniwienim a ‘nowòwiesczich’ lëdzach co nieco gôdô…
Ną razą KRÒ spiéwno wspòmòglo Fòlkloristiczné Karno REDZANIE.
Zdjãca do klipù nagriwóné bëlë na gbùrstwie familie Fópków. W rolë zarobialégò gbùra wëstąpil Gracjón Fópka – prôwdzëwi kaszëbsczi gbùr.

Żniwnô spiéwka

Robòtą ùbruniony
W pôlącym słunkù dnia
Złoté secze zbòżé
Przebrzëdłi kómbajnista!

Żniwienim ùmãczony
Nocą dodóm jedze
Scyrze gò witają
Szkalëją na nie lëdze

Ref.
Nowòwiesczi lëdze!
Nowòwiesczi lëdze!
Wadzą!

Żniwa ju skùńczoné
Gbùr niese Panóm w dóm
Szkalingą òbòniony
Robòtë swòji plón!

Ref.
Nowòwiesczi lëdze!
Nowòwiesczi lëdze!
Nowòwiesczi lëdze!
Wadzą!
Chcą spòkój miec a… chléb!

Plón, niesemë plón, najim Panóm w dóm, dóm, dóm, dóm…

ùbruniony – opalony, spalony przez słońce, mający zbrązowiałą skórę; secze – kosi; scyrze – psy; szkalëją – wyzywają; nowòwiesczi lëdze – nowowiejscy ludzie (ludzie z miast, którzy osiedlili się na wsiach); wadzą – krzyczą, mają pretensje; gbùr – bogaty rolnik, gospodarz; szkalinga – kłótnia, wyzywanie; òbòniony – okraszony

Posted on

Piesnie “Hobelbank” z I swiatowi wòjnë

“Hobelbank” 1918 r. (?). Zdrój: zbiorë R. Drzéżdżona

Naju òbrôzkòwô frańtówka “Kaszëbsczé nótë” je pòmiónã germańsczi zabawë, jakô w XIX stolatim rozkòscérza so pò wiela krajach, np. na Wãgrzech, w Czechach, Slowacje a nawetkã w USA. W Niemcach, Aùstrie a Stanach znónô je jakno SCHNITZELBANK abò HOBELBANK.
Na frańtówka mô setczi, jak nie tësącé, wariantów a wariacjów. Wëzwëskiwónô je chòcbë jakno piesniô do nôùczi jãzëka, dzecnô zabawa, wieselnô jigra, w reklamie a téż w propagańdze.
Tuwò czile propagańdowëch wariacjów piesnie “Hobelbank” z I swiatowi wòjnë (1914-1918).

„Lustige Blätter” (2. Kriegs-nummer), nr 33, Berlin 1914, s. 45.
Zdrój: digi.ub.uni-heidelberg.de
„Lose Blätter. Beilage zur Kriegszeitung der 4. Armee”, nr 69, 17 September 1916.
Zdrój: digital.staatsbibliothek-berlin.de

Wòjnowi “Schnitzelbank” ùklôdalë téż żôlnérze. Hewò jeden przëtrôfk, co mie so ùdalo nalezc:

Erinnerungsblatter deutscher Regimenter Chemalige Kgl. Sachs. Armee, Dresden 1927, s. 47-48.

Amerikónowie nie bëlë nick gòrszi, a w 1917 rokù swòjã wersjã ùlożëlë 🙂
Nalézc jã móże na starnie HOOVER INSTITUTION


Posted on

Pióro Grifa

Stanica Zrzeszińców

Pióro Grifa

Dëchë przódków najich
Zaczarzoné w ptôchë
Dôwné piesnie spiéwią –
Pòmión je roznôszô
Bez jezora mòdré
Bez lasë a górë
Bez bôłtowé wałë
Wësok pònad blónë

Ref. Nie zdżiniemë pòkąd
Bãdzemë wcyg pisac
Z bùchą naju dzeje
Òstrim piórã Grifa

Gwiôzdë nasze gasną?
Zdżinąc marno mómë?
Nié! Tak bëc ni mòże –
Më sã nie pòddómë!
Chòc czas naju krëchi
Smãtk wkół nimòc seje
Mdzemë żëc tak długò
Pòkąd pamiãc żëje

Ref. Nie zdżiniemë pòkąd
Bãdzemë wcyg pisac
Z bùchą naju dzeje
Òstrim piórã Grifa

Chcemë tedë spiewac
Hej, drëszczi a drëszë
Niech pò całim swiece
Rodnô nóta niese
Farwné zwãczi Kaszëb
Co z serc całi mòcë
Spiéwómë òtrokóm
Më – stolemów dzecë

Ref. Nie zdżiniemë pòkąd
Bãdzemë wcyg pisac
Z bùchą naju dzeje
Òstrim piórã Grifa

Tekst pùblikòwóny w cządnikù “Stegna” nr 2/2023, s. 24

Z tegò co wiém, ju pisze so do negò tekstu mùzyka – premiera mô bëc na jeséń 2023 r.

zaczarzoné – zaklęte; pòmión – echo; mòdré – niebieskie; bôłtowé wałë – bałtyckie fale; blónë – chmury; pòkąd – dopóki; z bùchą – z dumą; zdżinąc – zginąć; rodnô – narodowa, rodzinna; farwné – barwne, kolorowe; zwãczi – dźwięki; òtrokóm – tu: następnym pokoleniom

Posted on

Kartuzë. XXIV Zjôzd Kaszëbów 2023

Alaże! Alana! bél jem w sobòtã, 8 lëpińca 2023 rokù, jachôny na XXIV Zjôzd Kaszëbów do Kartuz. A że jô jem richtisz aparat, to jô miôl aparat i skòpicą òdjimków móm napstrikóné.
Klik-klik – jedzemë baną. A w banie, farwno, czôrno-żôlto a fùl grifów. Kò kòżden miôl co kaszëbsczégò na se, abò kòl se.

Në, òkróm letników, co ną baną z Hélu do Gdinie bëlë jachôny. Ti bëlë czësto baf, że graje so w baszkã, a nié ò Baszkã. Klik-klik…

Jo, a jak më ju na plac dojachalë, to so tã z pôlniowima Kaszëbama spòtkalë. Ë terôzka bëlo nas tësąc piãset sto dzewiãset a jesz wicy, i klik-klik, më bez Kartuzë szlë…

…szlë…

…szlë…

…a szlë…

…jaż më do parkù doszlë. Tej niejedny nôbòżno szlë tã, dze swiãconą wòdą kropią, a jinszi skrącëlë na plac, dze elektrolitë pòléwalë. Bò mùszita wiedzec, że hëc negò dnia bëla takô, że wòda z czlowieka hektlitrama wëcékala i co sztót nót bëlo jã w se wprowadzac, bë termicznégò szokù nie dostac. Dzãka Bògù a òrganizatoróm, zdrojów retającëch żëcé bëlo dosc wiele. Klik-klik…

Jakbë co, to piwò je mòje 😉

A co na binie? A na binie nôprzód baro wiele KLEPALË. W Banowi frańtówce karno Fucus spiéwô:

Pòliticë naszi
Klepią nas pò krzebtach
Głosno pùrtcë grają
Na diôbelsczich skrzëpcach

I pò prôwdze ti, ôrtów a farwów rozmajitëch, pòliticë klepalë ë klepalë a klepac ni mòglë skùńczëc. W dwùch slowach: wëbòrczi rok 🙁
A rock bél? Në, trochã bëlo – kò òkróm bëlnëch lëdowëch karnów i bicégò rekòrdu w jednoczasnym granim na diôbelsczich skrzëpcach. Klik-klik…

Rekòrd pobiti! 78 sztëk!

…na binie wëstąpilë téż ti artiscë, co z jinstrumeńtów wszelczich a swòjëch glosów ‘mòcnészą’ nótã rozmieją wëdobëc. Klik-klik…

Werónika Kòrthals
Fucus graje, Ana tuńcëje

Tak téż elektrolitë bëlë, jestkù bëlo, mùzyka bëla, zabawa bëla, tuńce bëlë, tobaka bëla a nôwôżniészé, że wiesolo bëlo.
Bëlo i so skùńczëlo, a w 2024 rokù spòtkómë so w Kòscérznie!

(Dzélëk 144 felietónë Swiat wedle Rómka, co je emitowôny w Radio Norda FM w piątczi, sobòtë a niedzele)

KLIK-KLIK to je
GALERIÔ ÒDJIMKÓW
Bôczënk! Żlë chceta so ùsmiechnąc, zacznita òd kùńca 🙂

Klik-klik – bana Transcassubią zwónô

Continue reading “Kartuzë. XXIV Zjôzd Kaszëbów 2023”
Posted on

Krãc sã, krãc…

Krãc sã, krãc… to frańtówka napisónô apart na 20. KRANCBAL rëchtowóny w lëpińcu bez Mùzeùm Pùcczi Zemi w Gbùrsczi a Rëbacczi Chëczi w Nôdolim.

Żlë Waju na frańtówka krãcy, a nóżka sã do tuńca rwie, to pùszczôjta jã w tuńc… pò jinternétowi sécë 🙂

Grają ë spiewają: ABSOLWENCI
Mùzyka: Tadeusz Korthals
Tekst: Róman Drzéżdżón


Krãc sã krãc

Kapela nóm dzysô grô
Nóżka sã do tuńca rwie
Czej mùzykã z binë czëc
Të sã krãc – bal mùszi bëc!

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc
Krãc sã krãc – kapela rżnie
Krãc sã krãc – to kùsa dô
Krãc sã krãc – bal dzysô je!

Czej wëpijem’ piwa zbónk
Zjémë szmùltu całi grónk
Tej bãdzemë mielë mòc
Bë sã krãcëc całą noc

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc…

Białczi, chłopi pòjta w tuńc
Jesz zabawë nie je kùńc
A czej mdzemë mielë dosc
Zażëjemë bruny proszk

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc…

Brutczi słodczé są jak miód
Knôpi fòrszni – nie są “dót”
A czej “pãknie” piąti zbónk
Dzys niejedna… zgùbi wiónk

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc…

Z binë lecy nóta ta
Ómpa, ómpa, ómpa paa
Chcemë sã zakrãcëc fëst
A zaspiewac prosti tekst:

Ref. Krãc sã krãc – bal mùszi bëc…

bina – scena; szmùlt – smalec; białczi – kobiety, żony; bruny proszk – tu: tabaka; brutczi – panny na wydaniu; knôpi – chłopcy; fòrszni – przystojni; dót – martwi

Posted on

Banowô frańtówka

ALAŻE! Ju je frańtówka zrëchtowónô apart na XXIV Zjôzd Kaszëbów bez mùzyczné karno FUCUS. Tekst, òsoblëwie refren, je baro prosti, tak tej… ALANA! Zaspiéwôjta z nama 🙂

Czôrno-żôłté fanë
fërtają na wietrze
Z różnëch kątków swiata
Kaszëbi sã zeszlë

Ref. Alaże! Alana!
Nëkô na Zjôzd bana
Alaże! Alana!
Nëkô z Kaszëbama
Alaże! Alana!
Na Zjôzd bana nëkô
Alaże! Alana!
Z nama mët pònëkôj!

Jadą baną grëbi
Bënë sedzą zmiarti
Są tu brzëdczi chłopi
A téż pëszné białczi

Ref. Alaże! Alana!…

Nôwicy je fejnëch
A téż Antce przëszlë
Ti, co żëją w miastach
A ti, co są ze wsë

Ref. Alaże! Alana!…

Pòliticë naszi
Klepią nas pò krzebtach
Głosno pùrtcë grają
Na diôbelsczich skrzëpcach

Ref. Alaże! Alana!…

Chcemë le so zażëc!
Sëpta smiało drëszë
Czej knéra je czëstô
Letkò nóm na dëszë

Ref. Alaże! Alana!…

alaże! alana! – wykrzykniki wyrażające zaskoczenie, zdziwienie czy zdumienie; fanë – flagi; fërtają – łopoczą; bana – pociąg; nëkô – pędzi; pëszné – piękne; Antce – prześmiewcze określenie ludzi, którzy mieszkają na Kaszubach, ale nie są Kaszubami; pùrtcë – diabły; knéra – wielki nos

Tekst: Rómk Drzéżdżónk; Mùzyka: Rafał Rompca; Aranżacjô i mùzycznô produkcjô: Jacek Hoduń; Mastering: Tadeusz Korthals; Teledisk: Piotr Paskal Pastalenc

Jinszé ‘zjazdowé’ piesnie, do jaczich pisôl jem tekstë nalézeta TUWÒ

Posted on

Serce Stolemczi

…zaczãlo so òd filmù z 2020 rokù “Kamienne serce” (scen. i reż. Ewelina Kaczewska-Luhm, zdjãca Piotr Zatoń, animacje Iwona Ewa Klinger, mùzyka Paweł. A Nowak, produkcjô Fundacja “Aby chciało się chcieć”), jakô òpòwiôdô ò miloscë stolemów.
W 2022 rokù Paweł A. Nowak zabédowôl mie napisanié czile tekstów do jegò mùzyczi, w tim téż do ti z filmù “Kamienne serce”.
Në i co? Në i wëszla z tegò nadzwëk snôżô piesniô “Serce Stolemczi” zaspiéwónô bez Werónikã Kòrthals-Tartas. Ji glos ùczëjeta na platce NA KASZËBACH 2 – PAWEŁ A. NOWAK, WERONIKA KORTHALS & DRËCHË, na jaczi nalézeta wiela rozmajitëch a pësznëch sztëczków.
Dzãkùjã Aleksandrze Janus a Werónice za doradë kòl pisaniô tekstu, a Pawłowi A. Nowakòwi za piãkną mùzykã a cerplëwòsc.

Stolem stôwiô młin
Zmieniô strëdżi biég
W lese bómë rwie
Robòcy jak nicht

Stolem mòcny chłop
Czë słuńce, czë zyb
Cãżczi szmërgô kam
Zarobiałi wcyg

Ref. Ach dôj, ach, dôj,
Stolemòwi, kamianné serce dôj
Dôjże, dôj,
Òn bez cebie ni mòże żëc!

Stolem kòpie dół
Jezoro to dô
Zmòkłi je jak mësz
Ùmãczony fëst

Stolem sëpie piôsk
Òstrów snôżi mdze
Cëskô òksëp w szor
Nadeptóny dërch

Ref. Ach dôj, ach, dôj,
Stolemòwi, kamianné serce dôj
Dôjże, dôj,
Òn bez cebie ni mòże żëc!

Stolem pëszny knôp
Wiôldżé serce mô
Teskno w dôlą zdrzi
Dze téż Òna je!?

Stolem robi krąg
A z nôdzeją żdże
Że ten jegò mùlk
Rzecze: „Jô chcã ce!”

Slowôrzk: stolem – mityczny olbrzym; bóma – drzewo; robòcy – pracowity; zyb – zimno; szmërgac – rzucać; zmòkłi – spocony; fëst – mocno; òstrów – wyspa; snôżi – piękny; cëskac – rzucać; òksëp – głaz; szor – głębina; pëszny – piękny; teskno – tęsknie; zdrzec – patrzeć; żdac – czekać; mùlk – kochanka/kochanek.

A czej chto czekawi, co i jak piszã, tej zazdrzita TUWÒ

Posted on

Rogarstwò w Rzucewie

Òd czerwińca do gòdnika 2022 rokù w Osadzie Łowców Fok w Rzucewie warałë ROGARSCZÉ WARKÒWNIE, jaczich méstrã a prowadnikã bél rogòwnik ze Starzëna, Jan Drzéżdżón – wiôlgô pòdzãka dlô Niegò za pòdzelenié so wiédzą ò tobace a robienim różków.
Wiôlgô pòdzãka dlô wszëtczich ùczãstników: Marilë, Bòżenë, Agnieszczi, Patricje, Kamilë, Piotra, Zbiszeka, Maceja, Michała, Òleka, Piotra, Tadeka, Mireka a Czareka, jaczi zrëchtowalë wiele pësznëch rzeczi z rogù, co òczë ceszą a za wicy szmakają (zdrzita na òdjimczi, jaczé cëda móże z rogów zrobic!).
Wiôlgô dzãka dlô Wiesławë a Piotra z Osady za wszëtką pòmòc a wspiarcé.
Wiôlgô pòdzãka dlô Pawła z Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzeszeniô za wëmëslenié nëch warkòwniów a dozér nad tim projektã.
Wiôlgô dzãka wszëtczim, co bëlë w nen projekt zaangażowóny!
Na warkòwnie dëtka dalo Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.
Në cëż, do ùzdrzeniô na jarmôrkach!
A jak Wama malo slów ò nëch warkòwniach, to przeczëtôjta wiérztowóné sprawòzdanié napisóné bez Mireka Zabòrowsczégò: 

ROGARSKIE WARSZTATY W RZUCEWIE

Raz 14 się spotkało
Tabakierki robić chciało
	Gdy się pytam, nikt nic nie wie
	A to przecież jest w Rzucewie!
Skansen piękny i widoki
Tam łowili kiedyś foki
	Pani Wiesia w progu wita
	Skąd jesteście? – wszystkich pyta
Do każdego z nas się śmieje
Ciepłym serce od niej wieje
	Chodźcie do mnie – nam powiada
	Pana Jana zapowiada
Romek z tatą coś dźwigają
Tam te rogi dla nas mają
	Najpierw była prezentacja
	Co i kiedy, skąd dotacja
Była książka, nawet zdjęcia
Nim zaczęły się zajęcia
	Skąd te różki i tabaka
	I historia tego taka?
Jak to kręcić w tej dënicy?
Jan nam powie w tajemnicy
	Jak tobacznik zrobić trzeba?
	Nie z każdego to jest drzewa
Kręcić w lewo, może w prawo?
Czy nam będą bili brawo?
	Czy to tajemnica wielka?
	Po co z boku ta butelka?
Wszystko nam wytłumaczono
Bo od wieków się uczono
	Gdy tabaka jest utarta
	Bez tabakiery – nic nie warta
Skąd ten pomysł na warsztaty
Romek chyba wziął od taty
	Zakupili papier, kleje
	Denaturat też się leje...
Trzy imadła i szlifierki
Młotki, nawet kombinerki
	Było tego coś tam jeszcze
	Bo widziałem nawet kleszcze
Ściski, wiertła i wiertarki
Wszystko było dobrej marki
	Najpierw krawat był zrobiony
	Srebrnym gryfem ozdobiony
Z biżuterii to różności
Wszystko z rogu a nie z kości
	Była tabakiera – dóza
	To ta mała, ta nieduża
Robiliśmy też i stożek
A na końcu gięte w rożek
	Zaczęliśmy w wielkim strachu
	Nikt nie robił z nas w tym fachu
Było cięcie, wyginanie
Później to nad ogniem grzanie
	Do imadła się wkładało
	Aby później kształt swój miało
A najgorsze to polerka
Jak nie ręcznie, to szlifierka
	Szlifuj jeszcze, do połysku!
	Rób tak długo, aż do błysku!
To janowe są wskazówki
Nie ma czasu na wymówki!
	To ma dobrze być zrobione!
	Będzie gryfem ozdobione!
Tu za dużo, tu za mało!
Tutaj wiertło przeleciało
	Teraz klejem to potraktuj
	Potem ze mną się skontaktuj
Takie Jan miał zastrzeżenia
Do wyrobów i ich robienia
	Tak nas wszystkich wciąż pilnował
	I swym wzrokiem obserwował
Nas turyści odwiedzali
Co robicie? – się pytali
	Byli dla nas bardzo mili
	Nawet zdjęcia nam robili
Telewizja też bywała
Nam pytania zadawała
	Kawa, ciasto było blisko
	Robiliśmy i ognisko
Ni to obiad, ni kolacja
Jedna wielka integracja
	Tyle spotkań razem było
	To nam życie umiliło
Jak rodzina taka mała
Bo coś z rogów robić chciała
	A kto chodził na warsztaty? –
	Romek się zapytał taty
Piotr, Agnieszka i Kamila
Tadzio z Bożeną, Mirek i Maryla
	Olek, Zbyszek oraz Czarek
	Michał, Maciek drugi Piotrek
To, że wiersz ten napisałem
Już od dawna tego chciałem
	Już pisałem – dla zabawy
	Lecz chowałem do szuflady
Dzisiaj jedno chcę powiedzieć
I musicie o tym wiedzieć
	Że nieważne wiek czy lata
	Gdy twa wiedza jest bogata
Gdy masz talent i pomysły
I odkrywasz szóste zmysły
	Ważne, że dzielimy się z innymi
	Z osobami tu nowymi
Nie wiem też, czy o tym wiecie
A to jest na całym świecie
	Że tę wiedzę, którą mamy
	A czasami tak trzymamy
Kto ją ma i jej nie schował
Bo ją PAN BÓG podarował

Dali lopk òdjimków:

– Halo, halo…
– Cëż wa tã robita?
– Kò różczi doch! Chcemë le…
Continue reading “Rogarstwò w Rzucewie”
Posted on

KRÒ: Gwiżdż

Hewò pòstãpnô produkcjô krëjamnégò karna KRÒ (Kaszëbsczi Rock Òbrzãdowi). Ną razą je to piesniô ò krëjamnym GWIŻDŻU, jaczi w agwańce chòdzyl òd chëczi do chëczi, a pòdzérôl czë dzôtczi są grzéczné. Zbiérôl òn téż zamówienia na darënczi, jaczé we Wilëją wrãcziwôl dzecóm Gwiôzdór abò Pani Gwiôzdka. Gwiżdż bél téż prowadnikã Gwiôzdków, Panëszków czë Gwiżdżów, to je kòlãdników, jaczi w gòdowim czasu chòdzëlë pò kaszëbsczich wsach a miastach.

Klip do piesnie ò Gwiżdżu zrëchtowalo Mùzeùm Pùcczi Zemi miona F. Cenôwë a Stowôra Drëchów Mùzeùm Pùcczi Zemi. Wôrt dodac, że latos w gòdnikù, Gwiżdż, òprowôdzôl dzecë a mlodzëzna pò pùcczim mùzeùm.

Jinspiracją do napisaniô ny piesnie bél Gwiżdż ze Szlachecczi Kamińcë, chtëren tidzéń przed Gòdama wcyg pò ti wsë chòdzy, temù téż Jemù ną piesniã chcã zadedikòwac!

Gwiżdż

Gwiżdże Gwiżdż, gwiżdże Gwiżdż
Szëkùjta so lëdze!
Gwiżdże Gwiżdż, gwiżdże Gwiżdż
Gwiôzdkã zapòwiôdô!

Òcemnicą czëc je gwizd
Przez swiat jidze stôri Gwiżdż
Chòc zabëti je òn dzys
To do lëdzy cygnie wcyg

Ref. Gwiżdże Gwiżdż, gwiżdże Gwiżdż…

Ti pòstacje z dôwnëch lat
Mają lëdze dzysdnia strach
A chòc z gãbë strôszi je
Równak zloté serce mô

Ref. Gwiżdże Gwiżdż, gwiżdże Gwiżdż…

Gwiżdż do swiata mùszi jic
Chòc gò Grzenia tlëcze wcyg
Kò spisëje jaczi dôr
Gwiôzdka z nieba przëniesc mô

Ref. Gwiżdże Gwiżdż, gwiżdże Gwiżdż
Szëkùjta so lëdze!
Gwiżdże Gwiżdż, gwiżdże Gwiżdż
Gwiôzdkã zapòwiôdô!
Gwiżdże Gwiżdż, gwiżdże Gwiżdż
Chceta widzec Gwiôzdkã?
Gwiżdże Gwiżdż, gwiżdże Gwiżdż
Tej szëkùjta dëtka!

Ne starnë ùżëwôją kùszków (an. cookies). Przezérając je bez zjinaczi ùstôwù przezérnika dôwôsz zgòdã do jich spamiãtëwaniô.
Czëtôj wicy (PL) Rozmiã