Do mòji zamiarzłi, zatacony w smiotach, przëstrojony w sniegòwi òbleczënk chatińczi, skrëti midzë chójką a brzózką na zberkù përdegóńsczégò Pëlckòwa, przëszedł brifka z lëstã. Chùtuszkò jem rozerwôł kùwertã czekawi, jaczé wiadło bënë ni sã tacy, le mój drëch nie dôł mie przeczëtac wòłającë:
– Ùczałô debata kòle naju mdze! Continue reading “Debata”
Zlot czarowniców na Łësy Górze
Jedny nocë na Łësą Górã zlejcałë sã czarownice z całëch Kaszëb. Bëłë tã cotë ze Strzélna, Wierzchùcëna, Stajszewa, Smólna, Przódkòwa ë Kôrsëna.
Na zôczątkù zlotu kòżdô prezentérowa swòją miotlëcã: jak wiele pôli na sto, jak wchôdô w zôkrãtë, jaczi mô galop do setczi, jak chùtkò w lëfce lejcy, wieleż pôli a jaczé latos są w módze farwë sztila.
Pòtemù czarownicë wëmieniałë sã receptama a zaklãcama. Jedna drëdżi rôd radzëła jak, czim a nôlepi dzeckò zaczarzëc, krowóm mlékò òdebrac, z chłopów wszëtką mòc wëcygnąc, chòrosc zadac, jak lëchim zdrokã do òbarchnieniô doprowadzëc, jaczé zela wëzwëskac.
Piesniô mòrzëcë
Pòj, dó miã, pòj
Rãkã dôj
Pëszną piesnią
Wòłóm ce
Wòłóm ce do se
Pòj, za mną, pòj
Jô cë dóm
Z gladë mòrza
Òbrôz mój
Snôżi òbrôz mój
Pòj, do mie, pòj
Darënk wez
Sklący słuńcã
Mòrsczi skôrb
Mòrsczi słuńca skôrb
Pòj, ze mną, pòj
W spikù zdrój
Dze na wieczi
Bãdzesz mój
Wieczno bãdzesz mój
Lëzëno, lëpińc 2009 r.
Kòlãda kòl Marcochów
Kòl Marcochów czëc je dzysô dzywné napiãcé. Tatk nerwés pôli cygaretã za cygaretą, mëma wcyg wëzérô bez òkno a dzecë zestrachóné òpòcuszkù sedzą na zófie.
– Mést òn ju sedzy ù Piépków – tatk stojącë w dómie òdpôlëł jednégò cygarulca òd drëdżégò, fëst sã zacygnął i wëdmùchnął z gãbë wiôlgą blónã dëmù prosto w pańską jizbã, co baro rozgòrzëło mëmkã.
– Nie palë terôzka! – zaczãła szkalowac na chłopa. – Ni mòżesz të sã piãc minut wstrzëmac. Paradnica wëwietrzonô a të w niã smrodzysz. Continue reading “Kòlãda kòl Marcochów”
Rôczimë do Pëlckòwa!
Pëlckòwsczi brifka wjéżdżając swòją stôrą, skrzëpiącą kòzą na mòje pòdwórzé, jak òdzëwiałi wrzeszczôł:
– Sezón, sezón!
– Sezón? – kąsk ùrzasłi, wcygając flot bùksë, wëkùlduksôł jem sã z mòjégò dodomkù ùbëtkù, dze sedzącë rozmëslôł jem ò żëcym.
– Në kò sezón! Letnikòm mùsz je dac do wiédzë, że më tuwò na nich żdajemë! – brifka zeskòkł z kòła. Continue reading “Rôczimë do Pëlckòwa!”
Pomerania nr 4/2010
II. Dzień Jedności Kaszubów (zdjęcia Beata Sulicka i Michał Koss)
III. Nad morzem (zdjęcia Ewa Kownacka)
2. Od redaktora
Podobnie jak w inne święta, które gromadzą rodziny przy wspólnych stołach, także w Wielkanoc odwołujemy się, bardziej niż na co dzień, do tradycji. W różnym stopniu, nasileniu, ale trudno sobie wyobrazić te dni bez życzeń, święconki, barwionych jajek, obfitego śniadania, ukrytych, ku uciesze dzieci, zajączkowych prezentów czy poniedziałkowego dyngusa. Odwołujemy się do tradycji, ale przypominane z takiej okazji bogactwo dawnych zwyczajów, obrzędów (czyni to w tym numerze Andrzej Busler) uzmysławiają, jak wiele naszej pomorskiej tradycji pozostało już tylko na kartach książek i ewentualnie w pamięci najstarszych osób. Jak mało, coraz mniej, z tego skarbca czerpiemy. A jeśli już to w karykaturalnej formie, jak to bywa w przypadku oblewania kubłami wody osób idących do kościoła, w miejsce sympatycznego dëgowania gałązkami brzozy lub jałowca.
Edmund Szczesiak
Continue reading “Pomerania nr 4/2010”