Białczi, niastë, kòbiétë a niewiastë

Na zôczątk cos do smiéchù:

Zdrój: “Przyjaciel Ludu Kaszubskiego”, nr 10/1938 r. (Jąn Sas = Jón Patock)

Z leżnoscë Swiãta Bialków ùmëslôl jem so napisac co ò bialkach, leno jô, biédny chlop, nie jem w sztãdze bialczi òpisac. Temù zazdrzôl jem do „Słowôrza” ks. Bernata Zëchtë (Ksądz i niewiasta z jednégò casta.), a wëpisôl kąsk przëslowiów, jaczé tikają sã negò pësznégò ôrtu lëdzkòscë. Leno sã bialczi nie òbrôżôjta, kò to je prosto prosté chlopsczé na Waju wezdrzenié  🙂

 Białka (w znaczenim ‘kòbiéta’):
Białka bez chłopa to jak kóń bez ùzdë.
Białka bez wstëdu to jak strawa bez solë.
Trzëmac białkã za słowò, a rëbã za ògón to na jedno wëchôdô.
Kòniowi nie dowiérzôj z tëłu, psu z przódkù, a białce z niżódny stronë.
Białka i diôbeł chôdają jedną i tą samą drogą.

Continue reading “Białczi, niastë, kòbiétë a niewiastë”

Mòjn

Czekawim a kąsk zabëtim słówkã stosowónym bez Kaszëbów na przëwitanié je:

MÒJN
(czët. mojn, bez labializacje)

co znaczi tëli co witóm, dobri dzéń, czesc.
Słówkò pòchôdô z frizyjsczégò a ùżiwóné je na nordze Niemców, pôłniowi Danie a nawetka w Finlandëji.
Dobrëch pôrã lat temù nazôd czuł jem je w Stajszewie, a terôzka przëbôcził mie ò nim mój znajemny.
Czuł chto z waju jak lëdze witają sã MÒJN? Dôjta znac.
Kąsk wiadłów ò nym słówkù nalézeta tuwò.

Hélsczé piesczi

Pewno sami mieszkańcy Półwyspu Helskiego urobili od kaszubskich nazwisk, które są bardzo popularne w Chałupach, Kuźnicy, Jastarni i Borze nazwy psów rasowych. Są to:

BÙDZYSZTERIER
KĄKÒLSPANIEL
ROTAWAJLER

Jak to się mówi: Bùdzyszów, Kąkòlów, Rottów na Hélu* jak psów… podobnie jak Kowalskich i Nowaków w Polsce.

* tu w znaczeniu: Półwysep Helski

Nazwy miesięcy i dni tygodnia

Na początku roku warto zapoznać się kaszubskimi nazwami miesięcy i dni tygodnia.

Nazwy miesięcy (pòzwë miesący):
styczeń
– stëcznik
luty – gromicznik
marzec – strëmiannik
kwiecień – łżëkwiat
maj – môj
czerwiec – czerwińc
lipiec – lëpińc
sierpień – zélnik
wrzesień – séwnik
październik – rujan
listopad – lëstopadnik, smùtan
grudzień – gòdnik

Nazwy dni tygodnia (pòzwë dniów tidzenia):
poniedziałek
– pòniedzôłk
wtorek – wtórk
środa – strzoda
czwartek – czwiôrtk
piątek – piątk
sobota – sobòta
niedziela – niedzela

Jô jem czesczi

Na pewno słyszeliście o czeskich słowach, które brzmią tak samo lub podobnie w języku polskim, ale mają inne znaczenie. Do nich należą np. láska – miłość i čerstvý – świeży. Takich słówek-pułapek jest też pełno w języku kaszubskim. Oto kilka przykładów:

brutka – panna, narzeczona
gbùr – bogaty gospodarz, rolnik
harfa – urządzenie do sortowania ziemniaków
jadro – sieć
jem – jestem Continue reading “Jô jem czesczi”

Ne starnë ùżëwôją kùszków (an. cookies). Przezérając je bez zjinaczi ùstôwù przezérnika dôwôsz zgòdã do jich spamiãtëwaniô.