Dzysô, 19 gòdnika, je roczëzna ùrodzeniô Tónë Ôbrama. Z ti leżnoscë dôwajã do wiédzë czekawinka ò najim Kaszëbsczim Królu, jakô jem nalôz w artiklu Pawła Szefczi Tematyka bajkowa w pieśniach kaszubskich (komunikat)*:
Ad. 1. Pieśni bajkowe**
Do nich zaliczam następujące pieśni. Cytuję z pamięci:
– Mia baba,
– Bëlë sobie dwa krôsnita,
– Sadła osa kôle nosa,
– Na dolinie biôły kamień,
– Nótë kaszëbsci..
(…) Ostatnia z przytoczonych tu pieśni wymagała dobrze wykształconej pamięci, by ją zaśpiewać we właściwej kolejności z dobrem właściwych części słów jej treść.
Pieśń ta, to marzenie Kaszuby, to wyrażenie swych pragnień – do czego zmierza, dąży, co chciał by posiadać, czego mu brak. Jest to lapidarnie ujęty w formę bajkową Hymn żywota kaszuby.[1] Kaszuba tu wypowiada się, że:
a/ chciałby mieć własną stolicę, no i chatę,
b/ chciałby posiadać tytuł szlachecki,
c/ na uzyskanie tegoż brak mu pieniędzy / pruscich półtrojôków, ptôków, narzędzi i wołów /,
d/ chciałby mieć całe, ale ledwo mu starcza na pół i jedno lózny kôło wozny.
Na lapidarnie ujętej treści hymnu życiowego kaszubów władze niemieckie się nie poznały i pozwoliły na jego rozpowszechnianie. Przywódca ludu kaszubskiego, Antoni Abraham, na wiecu w sali Pawła Miotka w Luzinie w 1918 r. tak powiedział o tej pieśni:
“W tij piesni je dokładnie pôwiedzóne, do czego më zdążómë:
– żebë miec swôją własną chałpę,
– żebë miec dobëtk ë jinwentôrz,
– żebë miec wszëtkô, co dlô nas nóm przënôlégô, a nié pół,
– żebë fiskus /władza/ do nas przëchôdôł prostémë drogamë a niéj krętymi /krzewymi/,
– tej bądzemë miele wiele dëtków /prusci półtrojoczi/ w taszi,
Taką drogę më ôbralë, żebë sę pôzbec Pomorénka!”.[2]
[1] Pieśń tę śpiewał w domu Jana Szefki w Strzebielinie w roku 1917 na wiosnę, ukrywający się przed żandarmami niemieckimi Antoni Abraham.
[2] W roku 1917 w drugie święto Wielkanocy, w karczmie Pawła Miotka w Luzinie, po nieszporach, zebrali się “gburze” parafii luzińskiej. Do nich przemawiał Antoni Abraham. Na zebraniu tym był również mój ojciec – Jan Szefka, który w późniejszych latach często opowiadał o tym wydarzeniu.
* w: Materiały ogólnopolskiej sesji naukowej pt. “Świat bajek, baśni i legend kaszubskich”, część II, Wejherowo 1982, s. 162-164.
**Móm òstawioné òriginalny pisënk Pawła Szefczi.